Bielenie drzew – co to jest, kiedy powinno się je robić i jak wykonać to prawidłowo?

Czym jest bielenie drzew i dlaczego jest potrzebne?

Zabieg bielenia drzew polega na pokryciu dolnej części pnia powłoką z mleka wapiennego. Sposób ten służy zabezpieczeniu kory drzewnej przed szkodliwym wpływem zmiennych temperatur występujących na przełomie dnia i nocy w pierwszych miesiącach roku, zwłaszcza w styczniu i lutym. Zimowe słońce intensywnie nagrzewa korę, pobudzając w ten sposób znajdujące się pod nią tkanki. Kiedy natomiast wraz z zapadnięciem nocy robi się zimno, tkanki te zaczynają obumierać, czego rezultatem jest powstawaniem tzw. ran zgorzelinowych. Zjawisko to polega na pękaniu oraz odrywaniu się kory od pnia. 

Uszkodzenia wewnętrznych tkanek roślin przejawiają się zbrunatnieniem komórek, co często można zaobserwować na przekroju młodych przyrostów jednorocznych, które późno zakończyły wzrost.

W efekcie powstawania ran zgorzelinowych drzewo staje się słabsze i bardziej podatne na choroby roślinne. Niekiedy nawet ulega takiemu zniszczeniu, że konieczne jest jego ścięcie. Drzewa sadownicze, których pnie chorują u podstawy, wydają osłabione, gorszej jakości owoce. Uszkodzona kora wpływa bowiem na umiejętność czerpania przez nie niezbędnych składników odżywczych. 

Wapno do bielenia drzew zapobiega zjawisku przemarzania roślin, których efektem są rany zgorzelinowe, ale również pionowe pęknięcia pni czy przemarznięcia konarów. Pomaga zachować drzewa w pełnym zdrowiu, niezależnie od panujących warunków atmosferycznych. Zapobieganie uszkodzeniom mrozowym polega na częściowym odbijaniu promieni słonecznych od pnia, dzięki czemu kora mniej się nagrzewa i w ten sposób nie podlega dużym wahaniom temperatury. 

Bielenie drzew i nie tylko – jakie rośliny można poddać bieleniu?

Na powstawanie ran zgorzelinowych najbardziej podatne są delikatne drzewa i krzewy owocowe, a także drzewa posiadające długie i wąskie pnie. Malowanie drzewek wapnem najlepiej wykonać na czereśniach, śliwach i jabłoniach, czyli drzewach najbardziej narażonych na powstawanie uszkodzeń zgorzelinowych. 

Zobacz także: Zastosowanie cynamonu w ogrodnictwie

Kiedy bielić drzewka?

Uszkodzenia pni występują zazwyczaj pod koniec lutego i na początku marca. Dlatego bielenie drzew i krzewów należy wykonać wcześniej, najlepiej w drugiej połowie grudnia, nie później niż w pierwszej połowie stycznia. Trzeba to zatem zrobić w miesiącach, gdy dni są słoneczne, a nocą panują mrozy. Nawet w przypadku niesprzyjających warunków pogodowych nie powinno się jednak zwlekać z tym zabiegiem. 

Jeśli warstwa bieląca zostanie np. zmyta przez deszcz, zabieg bielenia można powtórzyć nawet kilkukrotnie, aż do czasu zapanowania stałych temperatur. Nie musisz wówczas pokrywać mlekiem wapiennym całej powierzchni, ale skup się na uzupełnieniu miejsc, w których mieszanina została spłukana. Miej również na uwadze, że pobielone drzewa nieco później zaczynają swą wegetację, dlatego nie warto zwlekać z bieleniem.

Gdy wykonujemy bielenie drzew owocowych, często popełnianym błędem jest przeprowadzanie tego zabiegu wczesną wiosną lub na przełomie zimy i wiosny. Niektóre osoby wykonują nawet bielenie drzew w maju albo kwietniu. Sądzą bowiem, że zabieg ten nie tylko ochroni pnie przed czynnikami pogodowymi, ale też przed szkodnikami. W rzeczywistości jednak wapno nie niszczy gąsienic ani ich jaj znajdujących się pod korą. Tak późne bielenie nie pomoże drzewom, które zdążyły już zostać nasłonecznione.

Bielenie drzew jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zabezpieczania pni przed chłodem, ale nie jedynym. Możesz bowiem również chronić drzewa poprzez osłanianie ich np. słomą albo papierem. 

Jeśli jesteś ciekawy, jak powinno przebiegać zabezpieczanie drzew przed mrozem mlekiem wapiennym, sprawdź nasz artykuł: Bielenie drzew zimą.

Bielenie drzew krok po kroku

Malowanie drzewek wapnem to łatwy i szybki proces. Do jego wykonania potrzebne Ci będzie tzw. mleko wapienne. Gotowy preparat kupisz w sklepie, ale możesz go też samodzielnie wykonać w domu. Jeśli zdecydujesz się na własnoręczne wykonanie preparatu, wymieszaj palone wapno z wodą w proporcji 1:5 (wapno : woda). Do mieszanki możesz dodać odrobinę gliny, farby emulsyjnej, a nawet klej albo krowieniec. Dzięki tym składnikom sporządzona papka zwiększy swą przyczepność, a dodatkowo lepiej zabezpieczy powierzchnię kory w czasie opadów.

Po wykonaniu albo zakupie preparatu nanieś go na pień dużym pędzlem o miękkim włosiu, dzięki któremu praca przebiegnie szybciej i efektywniej. Możesz też wykorzystać opryskiwacz lub szczotkę. Zwróć uwagę na to, aby w nałożonej masie nie było prześwitów. Im grubszą warstwą pobielisz drzewa, tym lepiej będą one zabezpieczone. W przypadku, gdy deszcz zmyje białą warstwę, pobiel pień jeszcze raz. Uważaj przy tym, aby nie pobrudzić ubrania, ponieważ plamy z mleka wapiennego trudno usunąć z tkanin. Najlepiej zastosuj ubrania ochronne.

Nie ma określonej, wskazanej wysokości, do której należy pociągnąć wapno do bielenia drzew na pniu. Zaleca się natomiast, aby od strony zachodniej i południowej, skąd zimą najdłużej dochodzą promienie słoneczne, pobielić pnie nieco wyżej. Najlepiej pokryć pnie drzew od ich nasady aż po konary, a jeśli gałęzie rosną dość nisko, warto pobielić również większą część konarów.

Równomiernie nałożone mleko wapienne nie tylko chroni drzewa owocowe przed zniszczeniem, ale również może stanowić ciekawy element dekoracyjny w sadzie czy ogrodzie. Jeżeli jednak efekt ten nie przypadnie Ci do gustu, możesz pozwolić farbie spłynąć z deszczem, kiedy tylko miną mrozy.

Prawidłowo przeprowadzony zabieg bielenia ochroni Twoje drzewa i krzewy przed zmiennymi temperaturami. To znacznie zwiększy szanse na uzyskanie zdrowych, dorodnych owoców.