Do czego można wykorzystać bazalt?
Bazalt z racji swoich właściwości znajduje powszechne zastosowanie w rozmaitych gałęziach przemysłu. Chociaż cieszy oko mnogością form w naturalnie uformowanych stanowiskach, zanim zostanie użyty na przykład w budownictwie, musi zostać odpowiednio przetworzony. Na czym to polega i gdzie wokół nas napotkać możemy wyroby sporządzone z udziałem bazaltu?
Bazalt szczelnie okrywa gorące jądro naszej planety, a znajduje ujście z głębin ziemi w czasie erupcji wulkanów. To wtedy wyrzucany jest pod olbrzymim ciśnieniem do góry i spływa pod postacią lawy, stanowiąc śmiertelne zagrożenie. Po ostygnięciu tworzy niezwykle twardą powłokę.
Niektóre jego powulkaniczne formy, takie jak słupy, bomby, pnie, żyły czopy i pokrywy lawowe możemy podziwiać w naturalnym środowisku, głównie na Dolnym Śląsku (Lubań, Kamienna Góra). Przetrwały miliony lat w niezmienionym stanie, na co główny wpływ miały właściwości bazaltu. Są nimi między innymi odporność na oddziaływanie temperatury, ścieranie, wpływ wilgoci i odporność mechaniczna – na przykład na ściskanie czy uderzenia.
Nic dziwnego, że materiał taki znajduje zastosowanie. Nim jednak to się stanie, bazalt może być przetworzony, choć wykorzystuje się do obróbki także zebrany surowy bazaltowy materiał – poddaje się on polerowaniu i płomieniowaniu, jest w odporny na działanie temperatur w zakresie od minus 70 stopni Celsjusza do plus 150. Na jego skład w głównej mierze składają się związki wapnia i magnezu, co czyni go odmiennym od innych skał wulkanicznych. Oprócz cech wymienionych wyżej nie reaguje on na obecność soli, zasad i kwasów, nie koroduje i jest odporny na promieniowanie UV – trwale zachowuje swój kolor. Czy można sprawić, że bazalt będzie jeszcze bardziej wytrzymały?
Aby nadać jeszcze bardziej zwartą strukturę tego surowca, bazalt jest przetapiany. Po tym procesie na dziesięciostopniowej skali Mohsa przyjmuje wartość 8,5. W takiej postaci stanowi on składową następujących materiałów, jak znany nam materiał izolacyjny – wełny mineralnej czy nierozciągliwych i trudnościeralnych mat, a także służy do tworzenia form do transportowania wody czy kwasów – nie wchodzi bowiem w reakcję z chemikaliami i zachowuje temperaturę cieczy. Bazalt to niezastąpiony materiał do budowy, zarówno jako włókno do uzbrojenia betonu, jak i utwardzania dróg i innych nawierzchni – jako kruszywo czy w formie kostki brukowej i płyt drogowych, czy chodnikowych.
Bazalt w formie mączki wykorzystuje się również do rekultywacji i nawożenia gleby, a o powszechności jego użycia świadczy fakt, że bazaltowe materiały zostały użyte do stworzenia pierwotnych rzeźb czy do budowy Forum Romanum i Colosseum, a obecnie znajdują zastosowanie w nowoczesnych technologiach i motoryzacji. Wykorzystywany jest też w medycynie jako kamienie bazaltowe służące do masażu.