Promieniotwórcze materiały budowlane
Decydując się na budowę domu czy remont mieszkania, wybieramy spośród wielu różnych materiałów budowlanych, nie zdając sobie sprawy z ich radioaktywności. Skąd się ona bierze i czy mamy się czego obawiać?
Za radioaktywność materiałów budowlanych odpowiada ich skład, a dokładniej zawartość promieniotwórczych pierwiastków, do których należą: radon, potas, rad, uran i tor. Te trafiają do składu materiałów budowlanych np. z hałd odpadów przemysłowych, takich jak popiół lotny czy żużel paleniskowy.
Zjawisko radioaktywności materiałów budowalnych określa się także jako promieniowanie naturalne, które jednak mimo swojej nazwy może stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi, jeśli przekroczy dopuszczone wartości. Kwestię tę reguluje prawo budowalne i prawo atomowe, które wskazują graniczną dozwoloną zawartość pierwiastków promieniotwórczych w materiałach budowlanych. Materiały, w których określone wartości promieniotwórczych pierwiastków zostały przekroczone, nie mogą być stosowane do budowy obiektów przeznaczonych do stałego pobytu ludzi.
Ze względu na zawartość składników promieniotwórczych, materiały budowlane dzieli się na 3 grupy:
- najniższej ich zawartości – należą do nich produkty naturalne otrzymywane bez chemicznych dodatków, np. beton komórkowy na bazie piasku czy cegła silikatowa,
- średniej zawartości – tutaj wymienić należy beton lekki z kruszywem keramzytowym,
- podwyższonej zawartości – tutaj znajdują się wyroby ceramiczne, np. cegła wypalana z gliny, żużlobeton, a także beton komórkowy z dodatkiem popiołów lotnych.
Warto jednak dodać, że nie tylko materiały służące do wznoszenia budynków charakteryzują się radioaktywnością. Promieniotwórcze pierwiastki znajdują się również w licznych materiałach wykończeniowych, stwarzających tym samym podobne zagrożenie.
W dziedzinie, jaką jest budownictwo, wskazać można trzy rodzaje promieniowania. Jedno z nich, promieniowanie beta, nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia ze względu na niewielką przenikliwość. Największą przenikliwością cechuje się natomiast promieniowanie gamma, którego w praktyce nie można w żaden sposób ograniczyć. Pochodzi ono od promieniotwórczych izotopów znajdujących się w materiałach budowlanych czy podłożu, na którym postawiono budynek, obejmuje także część promieniowania kosmicznego. Promieniowanie alfa natomiast pochodzi od radonu – poziom obu rodzajów promieniowania należy kontrolować (czym zajmują się specjalne ośrodki badawcze), gdyż jeśli radioaktywność przekroczy dopuszczoną wartość, będziemy mieli do czynienia z zagrożeniem radiacyjnym.