Cyklantera – zdrowa i efektowna roślina

Rodowód i wygląd

Cyklantera, znana też pod nazwą caigua, achocha lub dziki ogórek (cyklanthera pedata), jest rośliną jednoroczną z rzędu dyniowców i rodziny dyniowatych. To pnącze w stanie naturalnym występuje głównie w górskich obszarach Ameryki Południowej, rzadziej rośnie w Azji Południowej czy Afryce. Pnie się za pomocą wąsów czepnych, osiągając długość nawet do 5 metrów. Posiada 3-6 klapowe, duże liście. Kwiaty cyklantery tworzą groniaste kwiatostany, a owocem są zielone jagody, osiągające do 23 cm długości, o kształcie zbliżonym do owocu papryki. Owoce, szczególnie młode, w smaku podobne są do ogórków, a starsze – gotowane czy marynowane – do złudzenia przypominają paprykę. Z tego powodu, niektórzy określają tę roślinę jako ogórek i papryka w jednym.

Uprawa

W naszym klimacie cyklanterze trzeba zapewnić odpowiednie warunki i chronić ją przed skrajnymi temperaturami, gdyż jest ona bardzo wrażliwa na przymrozki i chłód. Na miesiąc przed przesniesieniem do gruntu, warto wysiać nasiona do doniczek – najlepiej wysadzić je do dobrze ogrzanej ziemi, zasilonej obornikiem lub kompostem. Aby roślina dobrze się rozwijała, warto zachować odstęp około 1 metra między sadzonkami. Cyklantera lubi stanowiska słoneczne i półcieniste, dobrze, aby były ciepłe i osłonięte od wiatru. Jeśli będzie rosła tylko w cieniu, wyda mniej owoców i będą one gorszej jakości. Roślina szybko się rozrasta, warto więc zadbać o odpowiednie podpory.

Wzrost

Cyklantera rośnie bardzo szybko, już po 45 dniach można zbierać pierwsze owoce. W krótkim czasie tworzy ona gęstą ścianę zielonych liści, a swymi pędami oplata okoliczne obiekty. Znakomicie nadaje się do hodowania jako roślina pnąca na płotach, murkach, pergolach czy altankach.

Właściwości lecznicze

Najwięcej wartości zdrowotnych posiadają owoce cyklantery, ale cenione są także jej nasiona i liście. W owocach i nasionach znajduje się wiele wartościowych składników, a wśród nich:

- kwas galakturonowy,
- witaminy (głównie A i B),
- sole mineralne,
- substancje steroidowe,
- pektyny,
- lipoproteiny,
- dihodryksytryptamina,
- glikozydy flawonoidowe,
- saponiny,
- garbniki i wiele innych.

Dzięki temu cyklantera wspomaga leczenie wielu poważnych chorób, np. cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia czy stwardnienia rozsianego. Ponadto usprawnia przemianę materii i przeciwdziała otyłości. Łagodzi bóle i zaburzenia żołądkowo-jelitowe, działa moczopędnie i antyoksydacyjnie.

- Owoce i liście cyklantery mają działanie przeciwzapalne, po zmiażdżeniu można je stosować w postaci okładów.
- Zmielone nasiona przyjmowane na czczo eliminują pasożyty układu pokarmowego.
- Odwar z owoców cyklantery (bez pestek) ma działanie obniżające poziom cholesterolu.
- Herbata z nasion cyklantery jest pomocna przy wysokim ciśnieniu krwi.
- Warto latem zebrać świeże owoce, wysuszyć je i sproszkować, by w zimie, po rozprowadzeniu z wodą czy sokiem, korzystać z leczniczych właściwości cyklantery.
- Ponadto cyklantera jest rośliną bardzo cenioną przez pszczelarzy, ponieważ jest miododajna i zwabia pszczoły.

Smak i wartości odżywcze

W przypadku cyklantery praktycznie cała roślina jest jadalna. Młode liście i pędy mogą być dodawane do sałatek, zup czy sosów. Kiedy owoce mają już kilka centymetrów, możemy spożywać je na surowo lub gotować. Bardziej dojrzałe owoce, po usunięciu nasion, mogą być gotowane, pieczone, smażone, a także faszerowane czy marynowane. Owoce cyklantery są bogate w sole mineralne, witaminy, pektyny, zawierają białko i węglowodany, stanowią więc wartościowy pokarm. Cechują się także dobrymi walorami smakowymi.