Salep - bulwy storczyków

Roślina przynależy do rodziny storczykowatych. Pochodzi z Europy z wyłączeniem rejonów północnych oraz północno-wschodnich. Można ją znaleźć w stanie dzikim w północno-zachodniej Afryce, ale także w Azji Mniejszej i na Kaukazie. Porasta głównie łąki, rzadziej jest spotykana w zaroślach oraz drzewostanach liściastych.

W Polsce znajduje się około 300 stanowisk salepu, które występują zarówno na górzystym południu kraju, jak i na nizinnej północy. Największe zagęszczenie storczyka męskiego znajduje się w rejonach górskich – Tatrach, Górach Stołowych, Pieninach oraz Pogórzu Orlickim. Roślina lubi gliniaste podłoża.

Storczyk męski jest chroniony w wielu parkach narodowych. Salep znajduje się w grupie zagrożonej wyginięciem na skutek zalesiania łąk, melioracji, jak i zaorywania terenów, na których występuje w stanie dzikim.

Roślina osiąga do 60 cm, choć można napotkać okazy 10-centymetrowe. Podstawą storczyka męskiego jest niewielka, umieszczona pod podłożem, bulwa. Podłużne, lancetowate oraz szarozielone lub rzadziej nakrapiane na purpurowo-czerwono liście wyrastają z rozety. Kwiaty przypominające kłosy pojawiają się od maja do czerwca. Można wtedy podziwiać bladoróżowe lub ciemnofioletowe kwiatostany z wyraźnie zaznaczoną koroną z warżki.

Ciemne kwiatostany wyróżniają się na zielonym kobiercu z traw. Roślina jest zapylana przez pszczoły oraz trzmiele, a rozmnażanie odbywa się za pomocą nasion, które są umieszczone w owocu – torebce.

Bulwy storczyka samczego przypominają kształtem męskie jądra, co z pewnością miało wpływ na stworzoną nazwę. W krajach arabskich wierzono, że ich zjedzenie wzmaga popęd płciowy. Tak powstał salep ( w tłumaczeniu „lisie jądra”), czyli napój ze sproszkowanych bulw storczyka męskiego. Spożywa się go także współcześnie w nieco zmodyfikowanej wersji w Turcji oraz na Bałkanach.