Rodzaje i zastosowanie różnych miarek

Dokładne pomiary

Wielu czynności nie da się wykonać z idealną dokładnością. Nie potrafią tego nawet najprecyzyjniejsze maszyny czy linie produkcyjne. Z tego powodu projektant zwykle definiuje granice tolerancji, czyli określa, w jakim dopuszczalnym zakresie powinny zmieścić się rzeczywiste wymiary. Żeby sprostać założonej tolerancji, wykonawca powinien używać w trakcie pracy przyrządów pomiarowych, takich jak np. miarki, suwmiarki, mikromierze, sprawdziany, szablony, głębokościomierze czy inne wzorce.

Podział narzędzi pomiarowych

Narzędzia pomiarowe można najogólniej podzielić na wzorce oraz przyrządy pomiarowe.

Wzorce – to pewne, stałe moduły (np. liniał czy wiązka laserowa), odtwarzające miarę danej wielkości. Wzorce mogą precyzować pojedynczy wymiar (np. długość) lub też kilka (np. wzorzec gwintu czy szczelinomierz).

W praktyce częściej mamy do czynienia z przyrządami pomiarowymi. Służą one do wykonywania konkretnych pomiarów i są wyposażone w mechanizmy, np. optyczne czy elektroniczne, pomagające odczytywać pomiar i go przetwarzać.

Miarki i przymiary

Miarki należą do najbardziej popularnych i niezbędnych narzędzi ręcznych. Mierzymy nimi m. in. wysokość, długość, odległość, grubość czy obwód. Wśród miarek spotykamy takie ich odmiany, jak:

- Miarki zwijane – są niewielkich (kieszonkowych) rozmiarów, najczęściej wykonane z cienkiej blachy o dużej giętkości. Zwijając się, chowają w plastikowej obudowie. Spotkać możemy miarki powlekane nylonem lub substancjami antykorozyjnymi. Pozwalają na skutecznie mierzenie zakrzywionych i okrągłych elementów. Ich długość wynosi zwykle od 3 do 20 metrów. Możemy używać miarki ze zwykłym haczykiem na końcu taśmy albo zakończeniem magnetycznym. Niektóre egzemplarze mają też cyfrowe wyświetlacze pomiaru, potrafią zapamiętać i zsumować wyniki.

- Miarki składane, zrobione są z kilku prostych odcinków drewna lub tworzywa, połączonych ze sobą na końcach. Łatwo nimi mierzyć odcinki proste i zgięte. Mogą mieć rożne klasy tolerancji pomiarowej (co jest zwykle zapisane nad podziałką). Im niższa klasa, tym miarka dokładniejsza. Najczęściej miary składane mają II klasę dokładności.

- Taśmy miernicze są znacznie dłuższe, wykonane najczęściej z tkaniny szklanej lub metalu, pokryte nylonem. Taśma nawijana jest za pomocą korbki na zabudowany zwykle bęben. Mają one od 10 do 50 m długości. Nie są w stanie mierzyć zbyt precyzyjnie z uwagi na sposób pomiaru i sporą elastyczność.

- Przymiary – to profesjonalne linijki, najczęściej wykonane z aluminium o długości od 0,5 do 1 metra. Ponieważ są sztywne i twarde, można przy ich pomocy wytyczać linię czy prowadzić nóż. Przymiary miewają w swej środkowej części specjalne uchwyty do przytrzymywania czy przenoszenia.

- Suwmiarki i szczelinomierze – stosowane są do zdecydowanie bardziej precyzyjnych prac.

Kątowniki i kątomierze

Do sprawdzania wartości kątów w pracach budowlanych służą kątowniki, zwane też węgielnicami. Najprostsze z nich sprawdzają i wyznaczają kąt prosty. Są także kątowniki składane, trójkątne, określające również kąt 45°. Bywają też kątowniki nastawne z przesuwnymi ramionami, ustawianymi stosownie do zadanego kąta. Kątowniki przydają się szczególnie w pracach murarskich, glazurniczych czy ciesielskich. Najczęstsze wymiary kątowników to: 50x15 cm, 60x30 cm lub 80x40 cm.

Kątomierze są drewnianymi lub metalowymi przyrządami z półokrągłą podziałką i ruchomym ramieniem. Mierzymy nimi kąty od 0° do 180° przy różnych pracach budowlanych. Niektóre kątomierze wyposażone są także we wskaźnik elektroniczny oraz poziomice.

Piony

Pion należy do najstarszych i najprostszych narzędzi budowlanych. Nie służy do mierzenia, a jedynie sprawdzania i kontrolowania pionu, np. stawianych murów. To zawieszony na lince ciężarek, najczęściej wykonany z metalu, wyznaczający kierunek osi środkowej kuli ziemskiej.

Poziomnice

Poziomnice są narzędziami wykonanymi najczęściej z aluminium, z osadzoną w nim jedną lub kilkoma libellami wypełnionymi płynem, z widocznymi pęcherzykami powietrza. Wskazania poziomnicy nie są zbyt dokładne, dlatego traktowane są najczęściej jako wstępne, przy mniej dokładnych pracach. Również te narzędzia wytwarzane są w różnych klasach dokładności. Dokładniejsze są te z libellami zamontowanymi na długich łatach z drewna, metalu czy tworzywa. Rozmiary poziomnic zaczynają się od około 20 cm, sięgają do 3 metrów (z kilkoma libellami). Nowoczesne poziomnice poza libellą z oznaczeniami kreskowymi. mogą być także wyposażone w podziałkę, magnesy, gumowe podkładki, a nawet cyfrowy wyświetlacz wskazujący kąt między krawędzią narzędzia a mierzonym elementem. Nazywamy je wówczas pochyłomierzami.

Urządzenia elektroniczne

Do pomiarów w ostatnich dziesięcioleciach wprzęgnięta została technika elektroniczna, optyczna oraz lasery. Na przykład znacznie dokładniejsze pomiary poziomu i pionu uzyskujemy dzięki urządzeniom elektronicznym opartym na elemencie żyroskopowym. Stosując żyroskop w połączeniu z lunetą czy laserem uzyskujemy urządzenie zwane niwelatorem (optycznym, laserowym). Lasery mają różne zastosowana i zasięgi, ich wiązki bywają stosowane jako punktowe (płaszczyznowe) albo też krzyżowe.

Urządzenia elektroniczne czy laserowe, w tym bardzo popularne już dziś dalmierze, pozwalają zaoszczędzić wiele czasu i wysiłku na budowie. Zastępują proste narzędzia pomiarowe typu liniał, kątownik czy poziomnicę.

Data publikacji: 30.07.2015