Botrytis cinerea
Szara pleśń wywoływana jest przez grzyba Botrytis cinerea. Choroba ta przenoszona jest razem z powietrzem i dociera do roślin przez uszkodzone liście, kwiaty lub przez spękania w korze. Bardzo łatwo przenosi się, powodując duże straty w uprawach w ogrodzie, domu, szklarniach, tunelach foliowych, a także podczas przechowywania, np. 
w chłodni.
Choroba ta jest dużym zagrożeniem dla roślin praktycznie w każdym etapie ich wzrostu i rozwoju. Objawem jej występowania jest na pewno doskonale wszystkim znany szary nalot poprzedzony wodnistymi plamami. Tak porażone części roślin ciemnieją, a następnie obumierają. Pojawiają się następnie owocniki grzyba – czarne, okrągłe skleroty.
Infekcję pierwotną powodują zarodniki, które tworzą się przez grzybnię, a ta zimuje na martwych częściach chorych roślin. Następnie wiosną, gdy rozpoczyna się wegetacja, szara pleśń zaczyna atakować różne rośliny w różnych stadiach wzrostu. Rozwojowi choroby sprzyjają określone warunki środowiska, tj. wysoka wilgotność powietrza podczas opadów (gwałtowny rozwój szarej pleśni przy 96-100% wilgotności) oraz temperatura 15-25°C. Podczas gdy warunki mniej sprzyjają chorobie, może rozwijać się w formie utajonej.
Występowanie szarej pleśni
Szara pleśń to utrapienie dla sadowników, ogrodników, posiadaczy szklarni czy osób mających rośliny doniczkowe w swoim domu. Choroba ta poraża prawie wszystkie rośliny prócz drzew owocowych i zbóż.
Przykłady roślin atakowanych przez szarą pleśń:
- rośliny doniczkowe: filodendron, begonia, fikus, dracena, kalla, kalanchoe, cyklamen;
- rośliny warzywne: dyniowe, marchew, kapusta, pomidor, sałata, cebula, czosnek;
- rośliny sadownicze: truskawki, maliny, winorośl;
- rośliny ozdobne: róże, begonia, lilie, mieczyki, tulipany;
- krzewy i drzewa: jałowiec, cyprysik, jodła, świerk.
Zapobieganie szarej pleśni
Szara pleśń to niezwykle rozpowszechniona choroba, więc warto dbać o to, by zmniejszać ryzyko jej wystąpienia.
Zapobieganie jej polega przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji roślin, w taki sposób, by nie tworzyć grzybowi sprzyjających warunków do rozwoju. Rośliny podlewajmy bezpośrednio przy ziemi, unikajmy długiego zraszania liści. Pamiętajmy także, by wietrzyć tunele foliowe, szklarnie i inne pomieszczenia. Kontrolujmy rośliny, usuwajmy uszkodzone czy martwe ich części.
Starajmy się także nie zagęszczać nasadzeń, dajmy roślinom odpowiednio dużo miejsca, tak by miały przewiew i nie dusiły się. Natomiast podczas zbiorów owoców czy warzyw bardzo delikatnie je zrywajmy i równie delikatnie wkładajmy do skrzynek czy innych pojemników. Unikajmy rzucania i układania wielu warstw zbiorów na sobie. Następnie po opróżnieniu skrzynek dokładnie je umyjmy, zwłaszcza gdy zauważyliśmy objawy szarej pleśni na owocu czy warzywie.
Podczas przechowywania plonów kontrolujmy poziom wilgotności powietrza i temperaturę. Sprawdzajmy, czy nie pojawiają się jakieś niepokojące objawy. W przypadku zauważenia zmian na skórce, szybko usuńmy taki owoc.
Ważne jest również odpowiednie nawożenie, zwłaszcza azotem z odpowiednią ilością dobrze przekompostowanego obornika. To ważne, ponieważ świeży obornik może dawać działanie odwrotne i sprzyjać rozwojowi grzyba.
Zwalczanie szarej pleśni
Niestety samo zapobieganie szarej pleśni często nie wystarcza. Dlatego warto zainteresować się specjalistycznymi środkami chemicznymi zwalczającymi tę chorobę. W przypadku pojawienia się objawów możemy zastosować fungicydy. W sklepach ogrodniczych mamy do wyboru różne preparaty. Warto przed zakupem przeczytać uważnie etykietę i zapoznać się z wytycznymi producenta. Zabieg możemy wykonać na początku kwitnienia roślin, w pełni kwitnienia oraz przed zbiorami.
Inną metodą walki z szarą pleśnią jest zastosowanie preparatu z żywym organizmem, czyli niepatogenicznym grzybem Pythium oligandrum. Jest to pasożyt niektórych gatunków grzybów chorobotwórczych działający w strefie korzeniowej roślin i zmniejszający konkurencyjne działanie grzybów. Dodatkowo, korzystnie wpływa na roślinę przez wprowadzenie do niej fitohormonów oraz fosforu i cukrów. Preparat najlepiej działa w podłożu o temperaturze 12-25oC oraz pH 5,5-7,5.
Jak widać, szara pleśń to bardzo popularna choroba grzybowa. Choć wstępuje na licznych roślinach, walka z nią nie jest z góry przegrana. Ważne, by starannie działać w kwestii zapobiegania jej pojawianiu się, a gdy już ją zauważymy - szybko jej przeciwdziałać.
