Jabłonie — uprawa i pielęgnacja
Jabłka to jedne z najczęściej spożywanych owoców przez Polaków. Wykorzystywane do przetworów, kompotów i jedzone w postaci nieprzetworzonej. Czerwone, zielone, żółte – do wyboru mamy wiele odmian i smaków. Dlatego większość ogrodników czy działkowców nie wyobraża sobie swojego ogrodu bez drzewek jabłoni. Jak zatem uprawiać je i pielęgnować?
Wybór odmiany
Podczas decydowania o wyborze odmiany musimy zwrócić uwagę na kilka jej cech. Po pierwsze czy jest mrozoodporna. W Polsce to bardzo ważny czynnik. Na działkach często drzewa nie są niczym osłonięte, warto więc zdecydować się na odmiany wytrzymałe na mróz, np. Oliwka Żółta czy Sawa.
Drugą cechą jest odporność odmiany na choroby. Mówimy tu głównie o parchu i mączniku prawdziwym i rzekomym. To jedne z najbardziej dotkliwych chorób jabłoni. Odporne na te choroby są odmiany Alka i Florina.
Innym decydującym czynnikiem powinno być przeznaczenie owoców. Czy chcemy je spożywać bezpośrednio, czy mamy zamiar przeznaczyć je na przetwory? Odmianą deserową jest np. Early Geneva, natomiast do przetworzenia nadają się owoce James Grieve.
Ponadto pomyślmy, jak dużo miejsca mamy na drzewa i zwróćmy uwagę na siłę wzrostu wybranych gatunków. Ważny jest także smak czy kolor skórki. Natomiast gdy możemy pozwolić sobie na posadzenie kilku drzewek, warto dobrać je tak, aby owocowały naprzemiennie i byśmy mogli cieszyć się smakiem własnych jabłek przez kilka miesięcy.
Wymagania jabłoni
Drzewka jabłoni lubią miejsca słoneczne, ale osłonięte od wiatru. Dobrze rosną na glebie próchniczej, średniozwięzłej, żyznej. Najlepsze dla nich pH oscyluje w granicach 5,5-6,5. Lubią glebę umiarkowanie wilgotną, jednak po posadzeniu obficie je podlewajmy. Dobrze, gdy poziom wód gruntowych wynosi 150-180 cm.
Uprawa
Jabłoń sadzimy od początku października do pojawiania się pierwszych przymrozków. Wykopujemy dołek na ok. 80 cm głębokości i 50 cm szerokości. Sadzimy do miejsca okulizacji. Przy układaniu drzewka dobrze sprawdźmy, czy ustawiliśmy je prosto, ponieważ łatwo zgubić pion sadzonki. Przy sadzeniu kolejnych drzewek trzymajmy się założonej rozstawy, innej dla większych rozmiarów odmian – 5 × 5 m, i innej dla odmian karłowych, np. 3 × 2 m. Po zasypaniu dołka ziemią udeptujemy glebę, tak by wypełniła szczelnie całe zagłębienie i przestrzenie między korzeniami.
Pielęgnacja
W przypadku uprawy jabłoni bardzo ważne jest nawożenie. Możemy zastosować nawozy mineralne i organiczne. Ważne, by podczas całego sezonu regularnie dostarczać drzewkom niezbędnych składników pokarmowych. Odpowiednie nawożenie wpływa na owocowanie, wybarwienie jabłek czy odporność na chłody.
Innym ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest cięcie jabłoni. Wykonujemy je dwa razy w roku. Pierwsze wiosną, by doświetlić koronę. Prowadzimy też cięcie sanitarne, czyli usuwamy połamane lub porażone przez chorobę gałęzie. Usuwamy także sztywne pędy, które krzyżują się ze starszymi gałęziami. Następne cięcie wykonujemy latem. Formujemy wtedy koronę, zmniejszamy zagęszczenie gałęzi, doświetlamy owoce, które gubią się w nadmiarze liści. Skracamy także przyrosty tegoroczne, aby uformować całą koronę. Dobrze, gdy cięcie przeprowadzone jest na ok. 4 tygodnie przed zbiorem owoców.
Dopiero co posadzone drzewko staje się łakomym kąskiem dla małych gryzoni, warto więc zastosować ochronę na pień. Zwykle używa się plastikowych osłon zakładanych na dolną część pnia, tak by zwierzęta nie mogły podgryzać rośliny.
Po posadzeniu drzewka jabłoni praktycznie od razu powinnyśmy kontrolować jego zdrowotność. Szybka reakcja może zapobiec rozprzestrzenieniu się choroby lub szkodnika, co może uratować nasz mały sad. W sklepach dostępne są specjalne preparaty, które możemy zastosować od razu po dostrzeżeniu pierwszych objawów. Najczęściej pojawiającymi się chorobami są: parch jabłoni, mączniak, brunatna zgnilizna. Szkodnikami, które lubią odwiedzać jabłoń są: mszyca lub miodówka jabłoniowa, owocnica jabłoniowa czy owocówka jabłkóweczka.