PVC – prawdy i mity

Nazwy i odmiany w Polsce

Międzynarodowa nazwa tego składnika tworzyw to polyvinylchloride, a jej prawidłowy skrót – PVC (bardzo często używana u nas nazwa PCV stanowi niepoprawny spolszczony skrótowiec). W Polsce, w handlu spotykamy się najczęściej z nazwami polwinit (jest to zmiękczony, granulowany PVC) oraz polwiplast (granulat bardziej utwardzony, tzw. obuwiowy, z domieszkami ftalanów i innymi). Podstawowe rodzaje PVC na naszym rynku to:

- PVC miękki, oznaczany PVC-P z większą zawartością plastyfikatorów,
- PVC twardy, oznaczany PCV-U.

Ponadto, ze względu na technikę produkcji wyróżnia się :

- PVC zwykły, polimeryzujący w masie (PVC-M),
- PVC suspensyjny (PVC-S),
- PVC emulsyjny (PVC-E).

Zastosowanie PVC

PVC, jako bardzo powszechny składnik tworzyw sztucznych, znajduje zastosowanie w bardzo różnych dziedzinach, między innymi:

- w medycynie – na dreny, sondy, strzykawki czy cewniki,
- do produkcji opakowań, folii, izolacji,
- do produkcji wykładzin podłogowych,
- do wykonywania stolarki drzwiowej i okiennej oraz akcesoriów (listwy, końcówki),
- do produkcji rur i kształtek do instalacji przy budowie i remontach,
- do wykonywania elewacji (siding),
- w przemyśle elektronicznym i elektrotechnice do izolacji przewodów, kabli,
- do pokrywania powierzchni sportowych i innych (np. jako igelit),
- do wytwarzania elementów urządzeń, drobnych przedmiotów, płyt gramofonowych.

Najczęściej głoszone mity o PVC

Odnośnie tworzyw z PVC najczęściej podnoszone są takie zarzuty:

1. Można się spotkać z twierdzeniem, że wyroby z PVC rzekomo uwalniają rakotwórczy chlorek winylu. Prawda jest taka, że monomery w postaci tego związku mogą wystąpić w tworzywach PVC jedynie w śladowych ilościach. Dawniejsze, niedoskonałe jeszcze tworzywa zawierały ich więcej, stąd powstał mit, jednak obecnie zupełnie stracił na aktualności. Zauważmy, że nawet woda pitna przepływa przez rury z PVC, a jest okresowo badana i dopuszczana do użycia. Nie stwierdza się w niej żadnych toksycznych czy zwiększonych zawartości polichlorku winylu.

2. Mit, że przy spalaniu PVC wydziela się chlorowodór i powstają dioksyny. W rzeczywistości poziom toksyczności dymu ze spalania PVC i ze spalania innych materiałów jest niemal identyczny. Przy spalaniu czy pożarze największym zagrożeniem pozostaje tlenek węgla, a nie chlorowodór. Podobnie jest z wydzielaniem się dioksyn. Wcale nie jest ono większe przy paleniu PVC, niż przy spalaniu innych odpadów czy materiałów. Znacznie więcej dioksyn powstaje np. wskutek pożarów lasów, spiekania rud, produkcji żelaza, przetwarzania złomu metali nieżelaznych, spalania węgla w sieciach energetycznych, a nawet palenia węgla i drewna w domach. Z pewnością to nie tworzywa z PVC są odpowiedzialne za emisję dioksyn.

3. Mit o zawartości w PVC szkodliwych dodatków metali ciężkich. Chodzi głównie o stabilizatory zawierające kadm czy ołów oraz plastyfikatory PVC-P (ftalany). Użyte w procesie produkcji stabilizatory czy plastyfikatory wiążą się trwale z materiałem i nie są w stanie uwalniać się z wyrobów. Ponadto, stosowane są już coraz nowocześniejsze, ekologiczne stabilizatory (Ca/Zn). Uznawane dotąd za niedegradowalne plastyfikatory ftalanowe, okazały się być jednak degradowalnymi i nieszkodliwymi.

4. Kolejny mit – o braku możliwości powtórnego użycia PVC, niemożliwości recyklingu – okazał się nieprawdziwy. Zużyte wyroby z PVC, po oczyszczeniu, rozdrobnieniu i zmieszaniu z innymi składnikami, stanowią surowiec do produkcji rur, profili okiennych i innych. Jest to w sumie rozwiązanie oszczędne i proekologiczne.00

5. Mity o plastikowych oknach

Bardzo często spotkać można nieprawdziwe opinie, dotyczące szczególnie okien z PVC. Tego typu mity to np.

1. Wiadomości o toksycznym oddziaływaniu profili okien nie są prawdą. Wszystkie okna przechodzą kontrole PZH i otrzymują atest higieniczny. Niektóre okna zawierają dodatek ołowiu (może służyć stabilizowaniu profili), ale nie jest on w tej formie szkodliwy. Jest związany w strukturze tworzywa i nie może działać toksycznie. Jedynie podczas pożaru wyroby z PVC mogą wydzielać trujące furany, dioksyny i chlorowodór. Jednakże, warto pamiętać, że produkty z PVC są zaliczane do trudno zapalających się i samo gasnących. Ryzyko ich zapalenia się jest znikome.

2. Mit o powstawaniu we wnętrzach wilgoci, pleśni i grzybów z winy okien z PVC – prawdziwym powodem jest w tym wypadku zła wentylacja. Okna PVC są szczelne, a dla zapewnienia wentylacji niezbędne jest stworzenie specjalnego rozszczelnienia np. tzw. mikrowentylacji, zastosowanie listew wentylacyjnych albo częstsze wietrzenie.

3. Teoria o szybkim żółknięciu okien z PVC to mit. Tego typu okna, przy odpowiedniej konserwacji są bardzo odporne na niekorzystne warunki i pozostaną białe przez wiele lat. Nie należy jedynie stosować silnych środków myjących, zawierających związki o odczynach zasadowych lub kwasowych, mogących powodować uszkodzenia powierzchni profili. Wystarczy użyć zwykłych, popularnych środków myjących.

4. Mit o odkształcaniu się okien PVC pod wpływem ciepła. Odkształcenie wystąpić może jedynie w przypadku bardzo niskiej jakości okna wykonanego bez stalowych wzmocnień. One to decydują o stabilności produktu, choć nie są na zewnątrz widoczne. Warto zatem kupować okna lepszej jakości, bo niska cena nie zawsze przyniesie nam oszczędność.

Udoskonalenia PVC

W laboratoriach przemysłowych trwają nieustanne prace nad udoskonalaniem własności tworzyw sztucznych. W tworzywach z udziałem PVC dokonywane są także liczne modyfikacje struktur cząsteczkowych. Wprowadzane są cząsteczki substancji, które mają poprawiać niektóre właściwości. Przykładowo łączy się tworzywa PVC z innymi materiałami, np. aluminium czy włóknem szklanym, dla wzmocnienia odporności rur wodociągowo-kanalizacyjnych. Tworzy się tzw. rury zespolone lub warstwowe. Zmienia się komponenty na bardziej ekologiczne i degradowalne.

Porównanie

Przeprowadzony przykładowo tzw. ekobilans procesów wytwarzania opakowań z PVC oraz ze szkła wykazuje, że jeśli wybierzemy PVC następuje:

- 4-krotne zmniejszenie zużycia wody,
- 3-krotne zmniejszenie zużycia energii,
- 10 do 15-krotne zmniejszenie zużycia surowców,
- 3-krotne zmniejszenie skażenia środowiska (emisja pyłów, CO2, dwutlenku siarki),
- 5-6 krotne zmniejszenie odpadów w cyklu produkcyjnym.

Korzyści ze stosowania PVC są ewidentne, nie warto więc ulegać mitom głoszonym przez zagorzałych tradycjonalistów.

Data publikacji: 03.12.2014