Rodzaje baterii
W szerszym tego słowa znaczeniu każdy system połączonych elementów jest określany baterią. Te najlepiej nam znane opierają się na reakcji chemicznej, w efekcie której po połączeniu związków wydzielana jest energia. Obecnie większość dostępnych w sklepach baterii działa na zasadzie akumulatora, pozwalając naładować ją ponownie, jednak wersje jednorazowe dalej cieszą się dużą popularnością. Pamiętajmy jednak, że każde rozładowanie i ponowne napełnienie obniży żywotność i ilość energii przechowywanej we wnętrzu. W zależności od użytych środków chemicznych możemy mówić o bateriach:
- cynkowo-grafitowych – tanich, jednak tracących na energii w tempie 15% na rok, nie możemy zostawiać ich w urządzeniu, bardzo niebezpieczne w przypadku uszkodzenia i wycieku,
- alkaliczno-manganowych – opierają się na reakcji cynku i tlenku manganu, trzy razy większa pojemność od cynkowo-grafitowych, 7% strat energii na rok,
- rtęciowych – posiadają większą pojemność od alkalicznych, jednak ze względów ekologicznych odchodzi się od ich użycia,
- srebrowych – podobne pod względem pojemności do alkalicznych, ich strata wynosi tylko 4% na rok,
- litowo-manganowych – ich napięcie sięga 3 V, pojemność sięga poziomu rtęciowych, a straty tylko 2% na rok.
Częściej stosowanym podziałem jest amerykańska komercyjna skala, dzieląca baterie ze względu na budowę. Oto najpopularniejsze z nich:
- AAA, najmniejsza, o długości 44,5 mm, średnicy 10,5 mm i wadzę 11,5 grama. Napięcie wynosi 1,5 V, 900 mAh, służy do zasilania pilotów czy aparatów.
- AA, ma długość 50 mm, średnicę 14,2 mm i wagę 23 gramów, a podawane napięcie wynosi 1,5 V, 1800 mAh. To najpopularniejszy typ baterii, zasila radyjka, budziki czy lampki.
- C (R14), ma kształt walca o długości 50 mm i średnicy 23 mm. Występuje w wersjach alkalicznych oraz cynkowo-węglowych, zazwyczaj używana w latarkach.
- D (R20), największy rozmiar (58 mm na 33 mm) i pojemność do 6V. Wykorzystywana w największych sprzętach zasilanych bateriami.
Przechowywanie i ładowanie baterii
Mimo że zdają się dość solidnymi konstrukcjami, baterie z czasem tracą swoje właściwości. Negatywnie na zawarte w nich związki chemiczne wpływa temperatura, dlatego pod żadnym pozorem nie narażajmy ich na duże ilości ciepła. W ekstremalnych przypadkach może dojść do uszkodzenia powłoki i rozlania się chemikaliów, co w przypadku baterii rtęciowych może mieć niezwykle szkodliwe efekty dla zdrowia i środowiska.
Aby przedłużyć życie akumulatorów, nie należy wbrew pozorom rozładowywać ich do samego końca. Bateria pozbawiona stałego napięcia zacznie rozkładać swoje elementy, co również wpłynie na zawarte w niej napięcie. Niestety, szkodliwie działa też ładowanie nośników w pełni, dlatego najlepiej jeśli baterie będą pełne w połowie.
Utylizacja baterii
W dniu 24 kwietnia 2009 r. Sejm RP uchwalił Ustawę o bateriach i akumulatorach i to na podstawie tego aktu prawnego powstał obowiązek utylizacji tych urządzeń, zakwalifikowanych jako niebezpieczne odpady. Ponieważ są to małe i rozproszone elementy, do skutecznego zbierania powstał osobny system. W efekcie w sklepach, szkołach, urzędach, marketach, domach kultury, akademikach czy pocztach możemy zobaczyć zielone pojemniki na zużyte baterie. Ponieważ w ich wnętrzach czai się sporo cennych minerałów i materiałów, firmy specjalizujące się w utylizacji śmieci oferują przyjęcie większych ilości za wynagrodzeniem. Zużyte akumulatory można też wyrzucać do gminnych ośrodków zbiórki odpadów.
