Cokół cofnięty czy wystający?

Znaczenie cokołów

Cokół w całej konstrukcji domu pełni bardzo ważną funkcję. Ma duże znaczenie techniczno-ochronne, szczególnie w zakresie łączenia części nadziemnej i podziemnej budynku. Cokół narażony jest na intensywne działanie wilgoci zarówno z zewnątrz (warunki atmosferyczne), jak i pochodzącej z gruntu. Ten element konstrukcji stanowi podstawę domu i powinien być odporny na zagrożenia biologiczne i atmosferyczne. To właśnie cokół decyduje o jakości i trwałości ścian parteru i piwnic. Natomiast w budynkach niepodpiwniczonych cokół stanowi przedłużenie ścian fundamentowych i wyciągnięcie ich ponad poziom gruntu. Inna ważna rola cokołu to funkcja kompozycyjno-formalna dla całego układu elewacji. Stanowi jej wyraźną podstawę, a czasem sięgać może aż do pierwszego piętra budynku. Zwykle jego odrębność podkreślona bywa odmienną barwą, fakturą czy też użytym materiałem.

W zależności od projektu i zamysłu architekta wygląd i wykończenie cokołu mogą być bardzo różnorodne, jednak zawsze powinien zapewniać trwałość i odporność mechaniczną i być wykonany z materiałów dobrze izolujących wilgoć. Warto jest zadbać o szczególną odporność cokołu na wszelkie zmiany warunków atmosferycznych (różnice temperatur, deszcze, śniegi, mrozy, wiatry, słońce), jest bowiem narażony na niekorzystne działanie.

Wybór cokołu

Wysokość cokołu zależy w dużym stopniu od miejsca, w którym będzie zlokalizowany nasz dom. Istotny jest sposób posadowienia budynku i ukształtowanie terenu. Najczęściej wystarcza około 30 cm wysokości, jednak na terenach, gdzie opady są szczególnie intensywne (np. śniegu w górach) – wysokość warto zwiększyć do minimum 1 metra.

Bardzo ważne jest też to, aby określić czy cokół domu będzie cofnięty, czy wysunięty. Za najkorzystniejsze rozwiązanie, często uznaje się stworzenie cokołu cofniętego co najmniej o około 2-3 cm od lica elewacji. W ten sposób krople wody spływają i nie tworzą zawilgoceń na ścianach, szczególnie u dołu budynku. Stąd już na etapie budowy należy tak dobierać grubości poszczególnych warstw ścian nadziemnych i podziemnych (fundamentowych), żeby możliwe było uzyskanie odpowiedniego uskoku. Ponadto cokół cofnięty jest korzystniejszy z punktu widzenia estetycznego, przydaje bowiem budynkowi wrażenia lekkości.

Rzadziej stosowanym rozwiązaniem jest tworzenie cokołu wysuniętego przed lico zewnętrznej ściany elewacji. Dawniej takie wysunięte cokoły wykonywano z murowanego kamienia lub dobrze wypalonej cegły (klinkierowej). Inne, mniej trwałe materiały na wysuniętym cokole (gzymsie), powinny być obrobione blacharką oraz dokładnie i trwale otynkowane albo wyłożone odpornymi płytkami. Na wysuniętych cokołach sprawdza się np. obróbka z płytek ceramicznych używanych do wykańczania parapetów zewnętrznych. Każde wykończenie takiego cokołu powinno być ułożone z odpowiednim spadkiem (kąt minimum 10 stopni) i sięgać 3-5 cm poza lico cokołu. Miejsce styku obróbki z elewacją musi być bardzo dokładnie uszczelnione materiałem trwałym, elastycznym i odpornym na warunki atmosferyczne. Tu często znajduje zastosowanie np. silikon. Budynki z wysuniętym cokołem stwarzają wrażenie, że są masywnie, solidne i potężne.