Dowiedz się więcej o bioróżnorodności
Czy bioróżnorodność ma wpływ na nasze życie? Jakie jest jej znaczenie na świecie? Co możemy zrobić aby podnieść jej poziom? Sprawdź poniższe informacje.
Dowiedz się więcej o bioróżnorodności
Różnorodność biologiczna to bogactwo form życia występujących na Ziemi, różnorodność gatunków, ich wewnętrzne zróżnicowanie genetyczne oraz rozmaitość ekosystemów. Możemy o niej mówić na 3 poziomach:
Każdy wie ile wart jest nowy samochód albo pierścionek z brylanetem. Doskonale znane są też ceny usług: kolacji w restauracji czy strzyżenia u fryzjera. Ale czy wiesz jaka jest wartość bioróżnorodności?
Czerpiemy niezliczone korzyści ze środowiska naturalnego w postaci dóbr i usług ekosystemowych, które można podzielić na cztery grupy świadczeń ekosystemowych:
Wycena świadczeń ekosystemowych bioróżnorodności
Dlaczego bioróżnorodność jest ważna?
Bioróżnorodność jest podstawą życia na Ziemi. Dzięki niej funkcjonują liczne ekosystemy, z których my pozyskujemy zasoby i czerpiemy korzyści, często przyjmując je za pewnik. Różnorodność biologiczna zapewnia nam dostęp do czystego powietrza, wody oraz dobrej jakości gleby, która wraz z zapylaniem roślin gwarantuje produkcję żywności.
Powodów dla których powinniśmy dbać o różnorodność biologiczną jest wiele. Bioróżnorodność pomaga nam w walce ze zmianami klimatu, dostosowaniem się do nich oraz ogranicza skutki katastrof naturalnych.
Zróżnicowane krajobrazy, piękno przyrody to także źródło inspiracji człowieka a środowisko naturalne to miejsce gdzie może odpocząć i zachwycić się pięknem świata.
Od setek lat rośliny są wykorzystywane w medycynie. Zwiększenie różnorodności występujących gatunków roślin, może przyczynić się do odkrycia nowych substancji, które mogą okazać się skuteczne w leczeniu chorób cywilizacyjnych. Około 42% leków antynowotworowych pochodzi z naturalnych źródeł.
Utrata bioróżnorodnośći
Utrata bioróżnorodności to największe zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania życia na Ziemi i jest wyrażana poprzez:
- ubożenie siedlisk,
- wymieranie gatunków,
- zmniejszanie zróżnicowania genowego w populacjach.
Do najważniejszych czynników powodujących spadek bioróżnorodności, należą:
Gatunek ginie na zawsze, nie powróci już na Ziemię. Jest to nieodwracalna strata dla bioróżnorodności. Każdy gatunek ma swoje miejsce i pełni określoną rolę w przyrodzie i nigdy nie mamy 100% pewności jak jego wyginięcie wpłynie na funkcjonowanie danego ekosystemu.
Europejska Czerwona Lista
Europejska Czerwona Lista wskazuje, że w Europie zagrożone wyginięciem jest 23% gatunków płazów, 19% gatunków gadów, 15% gatunków ssaków i 13% gatunków ptaków. Zagrożeniem są gatunki inwazyjne, które pierwotnie pochodzące z innych części świata wypierają rodzime gatunki europejskie. Przykładem jest wiewiórka szara oraz nawłoć.
Jak chronić bioróżnorodność
Polski system ochrony przyrody składa się z 23 Parków Narodowych, 1500 rezerwatów przyrody, 122 parków krajobrazowych oraz 849 obszarów siedliskowych i 145 obszarów ptasich tworzących sieć Natura 2000. To zaledwie 2% powierzchni naszego kraju. Jednak ochrona bioróżnorodności na tym się nie kończy. Ważne jest podejmowanie działań prośrodowiskowych również na terenach rolnych oraz zapewnienie zielonych przestrzeni w miastach.
Pamiętaj, że nasze małe kroki podejmowane każdego dnia też mogą znacznie przyczynić się do ochrony bioróżnorodności i podniesienia jej poziomu. Sprawdź co możesz zrobić aby zatroszczyć się o różnorodność biologiczną:
„Gdyby nie było nas byłby las”
Gdyby nie działalność człowieka obszar Polski naturalnie porastałby las. Dlatego tereny rolnicze są bardzo ważne ze względu na zachowanie cennych obszarów nieleśnych, które zostały ukształtowane w wyniku wspólnego działania przyrody i człowieka.
4 sposoby na ochronę bioróżnorodności na terenach rolnych:
- tworzenie miedz, żywopłotów, korytarzy ekologicznych i zarośli śródpolnych
- ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk
- wzbogacanie krajobrazu za pomocą rowów, oczek wodnych, skalniaków
- ochrona rzadkich gatunków fauny i flory występujących na danym terenie
Pamiętaj, ekstensywne rolnictwo ma bardzo pozytywny wpływ na bioróżnorodność ptaków.
Amazońskie lasy deszczowe to tzw. Płuca Ziemi odpowiedzialne za produkowanie tlenu oraz magazynowanie szkodliwego dla nas CO2. Ich wylesianie powoduje zwiększoną emisję CO2, erozję żyznych gleb oraz utracenie cennej różnorodności biologicznej.
Lasy tropikalne często są też terenami zamieszkiwanymi przez ludność autochtoniczną. Dla blisko 2000 rdzennych kultur las jest schronieniem oraz źródłem żywności i leków.
Jak zachować bioróżnorodność lasów:
Drzewa na straży naszego zdrowia i portfela
Im więcej zielonych przestrzeni w mieście i zasadzonych drzew tym lepiej. Jedną z głównych funkcji drzew korzystnych dla człowieka jest ich zdolność do pochłaniania zanieczyszczeń szkodliwych dla naszego organizmu. Nie każdy natomiast wie, że drzewa skutecznie mogą pomóc nam w zaoszczędzeniu budżetu domowego. Latem drzewa w miastach obniżają temperaturę powietrza nawet o 8 stopni Celsjusza. Badania przeprowadzone w USA wykazały, że cień rzucany przez drzewa może pozwolić zaoszczędzić wydatki na klimatyzację w domach wolnostojących nawet o 20-30%.
Bzzzzz…. leci przyjaciel
Obecność pszczół to jeden z filarów różnorodności biologicznej, który determinuje nasze przetrwanie.
Rozmnażanie roślin w tym uprawnych wymaga przeniesienia pyłku z kwiatka na kwiatek. Co trzeci kęs pożywienia ludzi zależy od pomyślnego zapylenia roślin. Zapylaczami mogą być ptaki, gryzonie a nawet ludzie, ale zdecydowaną większość zapyleń przeprowadza pszczoła miodna- aż 80%.
Sprawdź jakie działania możesz podjąć aby chronić pszczoły i inne owady zapylające:
Zapomniany świat
Podziwiamy drzewa, kwiaty, ale czy wystarczająco szanujemy grzyby? Doskonale znamy ich walory smakowe, ale musimy pamiętać, że pełnią też niezbędną rolę w świecie przyrody.
Co więcej jest ich 5 razy więcej niż gatunków roślin. Do tej pory odkryto ponad 120 000 tysięcy gatunków grzybów, co roku badacze z całego świata opisują 1700 nowych gatunków. Dziwisz się skąd ta liczba? Pamiętaj, grzyby nie rosną tylko w lesie, są wszędzie wokół nas a większość z nich widoczna jest tylko pod mikroskopem. Grzyby rozkładają martwą substancję organiczną i zapewniają krążenie materii w przyrodzie, szczególnie węgla i azotu, pierwiastków niezbędnych do funkcjonowania roślin. Bez nich większość terenów pokryłaby warstwa nierozłożonych liści i gałęzi, a wspomniane wyżej związki nie wróciłyby do ekosystemu co przekreśliłoby szansę rozwoju rosnących organizmów.Kolejna grupa organizmów, która często jest niesłusznie pomijana to porosty. Porosty to pionierzy, ze względu na wysoką odporność na ekstremalne warunki jako pierwsze kolonizują niezamieszkałe przestrzenie takie jak np. trudno dostępne tereny wysokogórskie czy dalekiej północy dając możliwość ekspansji pozostałym organizmom. Obumarłe ciało porostów staje się zaczątkiem gleby, gdzie następnie mogą wyrosnąć mchy a kolejno rośliny zielne, krzewy i drzewa.
Niektóre gatunki porostów cechuje wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia stąd mogą pełnić rolę tzw. bioindykatorów czyli biowskaźników. Na tej podstawie opracowano skalę porostową obrazującą poziom zanieczyszczenia. Jeśli w Twojej okolicy rosną porosty krzaczkowate to znaczy, że masz szczęście mieszkać w bardzo czystym środowisku.
Cud natury, czyli torfowiska
Torfowiska retencjonują wody gruntowe i powierzchniowe oraz działają jak gigantyczny naturalny filtr, który pozytywnie wpływa na poprawę jakości wody co przekłada się bezpośrednio na ludzkie zdrowie. Torfowiska magazynują także węgiel dzięki czemu jest go mniej w atmosferze. Torfowiska niskie należą do najbogatszych w gatunki ekosystemów strefy umiarkowanej. Zaprzestanie ich degradacji przyczynia się do ochrony bioróżnorodności. W Polsce torfowiska występują głównie na północy kraju m.in. w dolinach Noteci oraz Biebrzy.
- https://www.dlaplanety.pl/bioroznorodnosc
- https://jestemnaptak.pl/artykul/bioroznorodnosc
- http://iung.pl/SD/images/materialy/Bioroznorodnosc_znaczenie%20i%20zagrozenia.pdf
- https://naszarola.pl/5-krokow-do-zachowania-bioroznorodnosci
- https://wfos.gdansk.pl/wiadomosci/bioroznorodnosc-dlaczego-tak-wiele-od-niej-zalezy
- https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20200109STO69929/utrata-bioroznorodnosci-znaczenie-i-przyczyny
- https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/sposob-na-zmiany-klimatu-zadbac-o-bioroznorodnosc-5798.html
- https://www.kalendarzrolnikow.pl/7134/czym-jest-bioroznorodnosc
