Akcesoria do rynien – wodorzygacze, rewizje, redukcje
Chociaż system rynnowy na przestrzeni wieków spełniał to samo zadanie, wygląd jego elementów znacząco się zmieniał. Niektóre jego elementy, które spotykamy dzisiaj, są echem dawnej okazałości wykończenia systemu odprowadzającego wodę deszczową, inne – tak jak przed wiekami, spełniają swoją funkcję i nie są wyeksponowane.
Najbardziej malowniczym elementem systemu rynnowego były i są do tej pory rzygacze. Ich zadaniem było odprowadzenie wody deszczowej, tak więc spełniały rolę rur spustowych umieszczonych na znacznej wysokości. W czasach średniowiecza zakończeń przewodów rynnowych nadmiernie nie dekorowano, wykonywano je z elementów kamiennych. Zmieniło się to diametralnie w czasach budowy katedr, które były bogato zdobione zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Wymyślne wzory, jakie przybierały rzeźbione postacie ludzkie i zwierzęce, ilustrowały religijne przekonania, a nierzadko przerażające uosobienia nieczystych sił i pokus służyły wiernym za przestrogę przed karą za grzeszne postępki. Spotkać je można było (tak samo jak dzisiaj) na zewnątrz gotyckich świątyń – do ich środka, w których gościło sacrum i wierzący mieli czuć się bezpiecznie, wstępu nie miały.
Oprócz rzeźb przedstawiających postacie opisywane w bestiariuszach czy Apokalipsie św. Jana, wymyślne wizerunki smoków i innych nieistniejących zwierząt trafiły na zakończenia rur spustowych. „Ożywały” w czasie opadów deszczu, kiedy wypluwały wartkim strumieniem wodę spływającą z wysokich wież i stromych dachów, a inne ich nazwy, takie jak pluwacz czy plwacz, podkreślały funkcję, jaką spełniały w konstrukcji strzelistych budowli. Rzygacze nie zdobiły tylko katedr, ale również budynki o przeznaczeniu świeckim. I chociaż czas ich najbardziej okazałej i licznej w niepowtarzalne wzory świetności w Polsce minął z końcem renesansu, podziwiać je możemy nie tylko na starych murach zabytkowych świątyń, ale również spotykamy je w ofercie niektórych producentów.
W pomniejszonej skali, odpowiedniej do wielkości budynków mieszkalnych, nabyć możemy ozdobne zakończenia rur spustowych, które przypominają wyglądem katedralne straszydła. Wykonane są z różnych materiałów, które cechują się dopasowaniem kolorystycznym i odpornościowym do odmiennych systemów rynnowych – miedzi, tytan-cynku, lakierowanej blachy stalowej. Rzygacze spotkać też możemy zastosowane przy przejściu w attyce, gdzie połączone być mogą ze zbiornikami gromadzącymi deszczówkę.
Inne akcesoria do rynien to między innymi:
- kosze ozdobne, czyli zbiorniki zlewowe. Oprócz wymienionych wyżej materiałów wykonania tych elementów spotkać też możemy tytan-cynk patynowany, grafit, miedź oksydowaną,
- studzienka podrynnowa, której ekonomiczny wariant może być wyprodukowany z tworzywa sztucznego,
- elementy odpowiedzialne za drożność pionowej części systemu rynnowego:
- rewizje z klapką – ruchomy element jest wykorzystywany do łatwego sprawdzenia, czy opadające liście i inne zanieczyszczenia nie spowodowały zatoru w rurze spustowej,
- rewizje przesuwne – działają na tej samej zasadzie, przy czym zamiast klapki wykorzystuje się przesuwający się element z długą mufą.
Rozwiązania tego typu szczególnie przydatne są jesienią, kiedy do systemu rynnowego dostają się opadające liście i igliwie nawiewane z drzew okalających najbliższą okolicę pokrycia dachowego, a które trzeba usunąć i przywrócić rynnie drożność. Dodatkowo rewizja z klapką dzięki możliwości odpowiedniego ukierunkowania steruje prądem wody opadowej kierując jej odpływ do zbiornika, z którego czerpać możemy w celu zasilenia naszego ogrodu w niezbędne nawodnienia. Napełnienie zbiornika spełnia jeszcze jedną funkcję – odciąża kanały i naturalne zbiorniki wodne, co przeciwdziała niebezpieczeństwu powodzi.