Co to jest anemostat?

W rzeczywistości anemostat to prosty element. Odpowiedź na pytanie, co to jest anemostat, nie będzie zatem zbyt długa. Zazwyczaj przybiera kształt koła, prostokąta bądź kwadratu. Produkuje się go z różnych materiałów. Do najczęstszych jednak należy tworzywo sztuczne lub metal ocynkowany bądź nieocynkowany.

Do jego głównych zadań należy rozprowadzenie powietrza z zewnątrz po pomieszczeniu. W zależności od budowy może robić to w dwóch, trzech lub czterech kierunkach. Niektóre modele mają też możliwość regulacji nawiewanego powietrza.

Oprócz tego jednak anemostat pełni także funkcję dekoracyjną. Jest jedynym elementem widocznym instalacji wentylacyjnej. Na rynku dostępne są modele różniące się nie tylko kształtem i rozmiarem, ale także kolorem. Można umieścić go na ścianie, suficie lub podłodze. Dzięki temu z łatwością można dopasować ten element do ogólnego wystroju pomieszczenia.

W mieszkaniach i większości domów nadal najczęściej spotyka się kratki wentylacyjne. Czym one różnią się od anemostatów? Kratkami kończy się wylot grawitacyjnego systemu wentylacji. Oznacza to, że pełni ona funkcję zarówno wywietrznika, jak i nawietrznika. W systemie mechanicznej instalacji stosuje się albo nawiewny, albo anemostat wywiewny. Zasada działania tej instalacji jest nieco inna. Pozwala ona na swobodną cyrkulację powietrza wewnątrz domu nawet przy bardzo szczelnych oknach. Ponadto umożliwia ogrzanie powietrza nawiewanego.

Ponadto anemostaty tym różnią się od kratek, że mają możliwość regulacji zarówno ilości przechodzonego przez nich powietrza, jak i kierunku powietrza nawiewanego do pomieszczenia. Dzięki temu można kontrolować działanie systemu wentylacji. Sprawnie działająca wentylacja powinna równoważyć ilość wywiewanego i nawiewanego do pomieszczeń powietrza. Anemostaty sprawdzają się w budynkach, w których częste są problemy odpowiednią cyrkulacją powietrza.

Anemostat wywiewny i nawiewny – rodzaje anemostatów

Na całość wentylacji mechanicznej składa się wiele elementów, z czego anemostaty odpowiedzialne są za dostarczanie świeżego powietrza i odprowadzanie zużytego. Na rynku dostępne są trzy główne rodzaje tego urządzenia: anemostat nawiewny, nawiewno-wywiewny i anemostat wywiewne.

Anemostat nawiewny

Umieszczany jest na końcu kanałów doprowadzających świeże powietrze. Zazwyczaj montuje się je w suficie. Dzięki regulacji kierunku nawiewu powietrza możesz kontrolować jego przepływ.

W przypadku systemu mechanicznego wentylacji warto wspomnieć także o rekuperacji – czyli o odzyskiwaniu ciepła z wywiewanego powietrza. Dzięki temu możliwe jest zaoszczędzenie na ogrzewaniu. Za pomocą odpowiednich filtrów, powietrze nawiewane do pomieszczeń pozbawione jest kurzu, pyłu i zanieczyszczeń. Ogólny poziom CO₂ w domu jest o wiele niższy niż w przypadku standardowej wentylacji grawitacyjnej.

Anemostat wywiewny

Nieodłącznym elementem mechanicznego systemu wentylacji jest anemostat wywiewny. Zasada działania tego urządzenia opiera się na odpowiednio rozplanowanym systemie wentylacji. Kanał nawiewny nigdy nie stanie się kanałem wywiewnym, przez który wydalane jest zanieczyszczone powietrze. Z tego powodu na każdy anemostat nawiewny przypada anemostat wywiewny. Tylko zrównoważona wymiana powietrza zapewni bezpieczeństwo i komfort mieszkania w domu.

Anemostat nawiewno-wywiewny

Na rynku dostępne są także anemostaty nawiewno-wywiewne. Pomimo tego, że stanowią dość uniwersalny element, montowane są bardzo rzadko. Wynika to z budowy mechanicznego systemu wentylacji. Każdy anemostat wspomaga przepływ powietrza tylko w jednym kierunku, stąd dwukierunkowe elementy nie spełniają swojej funkcji nadanej im przez producenta. W niektórych pomieszczeniach, gdzie zmiana kierunku przepływu powietrza nie wpłynie negatywnie na wentylację, można zastosować anemostaty nawiewno-wywiewne. Specjaliści jednak zawsze zalecają montaż anemostatów kierunkowych.

Anemostaty mogą różnić się także materiałem wykonania. Do najczęściej stosowanych należą:

anemostaty z tworzywa sztucznego – swoją popularność zyskują głównie z powodu niskiej ceny. Tworzywo sztuczne ponadto jest odporne na wilgoć. Nie ulega korozji nawet w pomieszczeniach o wysokim poziomie wilgotność, takim jak łazienka czy kuchnia. Niektóre tworzywa jednak zmieniają swoje parametry pod wpływem promieniowania UV i wilgoci. Te dwa czynniki powodują, że stają się kruche, co może uszkodzić mechanizm regulacji. W przypadku, gdy anemostat jest regulowany rzadko bądź w ogóle – nie stanowi to tak dużego problemu;
anemostaty z metalu – element ten produkowany jest także z blachy stalowej. Zazwyczaj jest on ocynkowany, aby zabezpieczyć go przed działaniem wilgoci. Dodatkowe zabezpieczenie uzyskuje się za pomocą malowania proszkowego. Proces ten pozwala także uzyskać różne kolory anemostatu, co ułatwia dopasowanie elementu do wystroju pomieszczenia. Anemostat z metalu nie reaguje na promieniowanie UV, stąd jest on bardziej wytrzymały niż ten wykonany z tworzywa sztucznego. Wiąże się to jednak z jego wyższą ceną.

Poszczególne modele mogą różnić się także budową. Mają one dwa najczęściej spotykane kształty – kwadratowy i okrągły. Składają się z dwu części – kołnierza montażowego, którym przytwierdza się anemostat do sufitu oraz wewnętrznej części przywodzącej kształtem na myśl talerzyk lub grzybek.

Wyróżnia się także anemostaty kasetonowe, kwadratowe i wirowe. Anemostaty kwadratowe, jak sama nazwa wskazuje, mają kształt kwadratu. Zapewniają nawiew czterokierunkowy. Kierownice strugi montowane są zazwyczaj pod kątem 30 stopni.

Anemostaty wirowe zapewniają regulację nawiewu. Szczeliny, przez które przepływa powietrze, umieszczone są pod skosem. Zazwyczaj wyposażone są w od 16. do 32. promieniowo rozmieszczonych szczelin. Ich montaż jest bardzo prosty.

Anemostaty kasetonowe wyposażone są w około 36 promieniowo rozmieszczonych łopatek. Zapewnia to równomierne rozprowadzenie powietrza po całym pomieszczeniu. Ponadto powietrze w modelach nawiewowych jest rozprowadzane wirowo, co gwarantuje szybkie wyrównanie temperatury w pomieszczeniu.

Kiedy już wiadomo, co to jest anemostat, warto zastanowić się, czym kierować się podczas wyboru odpowiedniego rodzaju. Na początek najważniejszy wybór dotyczy kierunku przepływu powietrza. Czy wymagany jest anemostat nawiewny, czy wywiewny? Następnie warto zastanowić się nad wielkością przepływu. Jak już zostało wspomniane, w dobrze funkcjonującej wentylacji ilość powietrza nawiewanego i wywiewanego powinno się równoważyć. Warto wybrać więc podobny anemostat wywiewny i nawiewny dopasowany do ilości przepływającego powietrza.

W przypadku, gdy jeden z elementów musiałby pracować ciężej, aby zrównoważyć ilość np. nawiewanego powietrza, może wówczas wydobywać się z niego denerwujący szum. Ostatnią rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest zakres regulacji. Im jest on szerszy, tym lepszy jest anemostat. Co to jest automatyczna regulacja nawiewu? Niektóre modele wyposażone są w automatyczną regulację przepływu powietrza. Zazwyczaj ich zakres wynosi od 15 do 150 m³/h.

Zastosowanie anemostatów

Anemostaty stosuje się w mechanicznych systemach wentylacji. Kluczowe dla zapewnienia jej sprawnej pracy jest odpowiednie wyregulowanie anemostatów. W przeciwieństwie do kratek wentylacyjnych, które spełniają tę samą funkcję w przypadku wentylacji grawitacyjnej, możliwe jest takie ustawienie szerokości wlotu i wylotu powietrza, aby jego wymiana była maksymalnie efektywna.

Dokonuje się tego po zakończeniu prac wykończeniowych, które mają ważne zadanie estetyczne – ukryć elementy wentylacji przed oczyma osób przebywających w pomieszczeniach. Sporządzenie protokołu instalacyjnego kończy prace przy montażu wentylacji. Dokładne pomiary instalator wykonuje za pomocą specjalnego urządzenia – anemometru – i według jego wskazań on też reguluje szerokość wlotu i wylotu powietrza. Tych nie należy korygować, bo wiąże się to z mniejszą wydolnością wentylacji. Co zatem można zrobić samodzielnie, aby jej działanie było efektywne?

Z tej racji, że wokół anemostatów w miarę ich pracy osiada kurz, można go własnoręcznie usuwać. W tym wypadku przyda się wilgotna szmatka, za pomocą której omiata się zabrudzenia. Niestety, część z nich przedostaje się do środka pracujących elementów, a pomóc w usunięciu kurzu i zanieczyszczeń może tylko osoba odpowiedzialna za konserwację wentylacji. Okresowy jej przegląd powinien przypadać raz na pół roku. Zaniedbania w tym zakresie mogą skutkować niewydolnością układu wentylacyjnego, a co za tym idzie – złym samopoczuciem osób pracujących czy przebywających w danym pomieszczeniu.

Przy planowaniu wentylacji mechanicznej należy wziąć pod uwagę zakładaną ilość osób w pomieszczeniu, możliwość tworzenia się przeciągów, odpowiednie rozchodzenie się świeżego powietrza we wnętrzu, napływ i odpływ jego ilości i zapewnienie wymaganej temperatury.

Zgodnie z planami przygotowanymi przez instalatora anemostaty umieszcza się we wszystkich pomieszczeniach, które tego wymagają.

Pomieszczenia o dużej wilgotności

Do tego rodzaju pomieszczeń zalicza się zazwyczaj łazienkę, ubikację i kuchnię. Tam anemostaty są wręcz obowiązkowe. Przy wyborze odpowiedniego modelu należy wziąć pod uwagę odporność na działanie wilgotnego powietrza oraz zabezpieczenie elementu przed korozją.

Pomieszczenia o dużej powierzchni

Zalicza się do nich przestronne salony czy biurowce z obszernym open space dla pracowników. Tego rodzaju pomieszczenia z pewnością będą wymagały instalacji niejednego anemostatu. Zazwyczaj umieszczane są na suficie, gdzie przebiega cały system wentylacyjny. Warto wziąć pod uwagę modele anemostatu, które zapewnią równomierny nawiew powietrza.

Okap kominka

Jeśli w domu istnieje układ grzewczy z kominkiem, wówczas należy wykonać odpowiednią przegrodę i umieścić na szczycie okapu kominka anemostat bądź kratkę wentylacyjną.