Jak działa niwelator?

Prace wykonywane na budowie, czy podczas remontu, powinny być przeprowadzone solidnie i precyzyjnie. Nie jest to wyłącznie kwestia estetyki, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. By mieć pewność, że utrzymujesz tak ważne parametry, jak poziom, pion i stopień nachylenia, sięgnij po odpowiedni sprzęt pomiarowy.

Niezwykle przydatny okaże się niwelator. To dosyć charakterystyczne urządzenie – stawia się je na trójnożnym statywie. Jest jednym z podstawowych narzędzi pracy geodety, co nie znaczy, że nie mogą go używać amatorzy. Sprzęt ten sprawdzi się na budowie, jak również podczas projektowania ogrodu, czy modernizacji drogi. Jak działa niwelator? Przygotowaliśmy dla Ciebie garść informacji na temat tego sprzętu. Między innymi poznasz budowę urządzenia oraz dowiesz się, jak działa niwelator laserowy i co różni go od sprzętu optycznego.

Budowa niwelatora

Co to jest niwelator? To urządzenie pomiarowe o niewielkich rozmiarach. Przy jego pomocy wyznaczysz różnicę wysokości wybranych punktów pomiarowych, a także skontrolujesz te wartości na późniejszym etapie prac. Zasada działania niwelatora przypomina trochę używanie poziomicy – przy jego pomocy wytyczenie poziomu i pionu nie sprawi Ci trudności.

Pomiar możesz zapisać na dwa sposoby, wykorzystując wysokość bezwzględną lub względną. Wysokością bezwzględną, czyli nad poziomem morza (n.p.m.) najczęściej operują geodeci – wyznaczają punkt wyjściowy zwany reperem, który stanowi odniesienie do innych pomiarów na terenie całej budowy. Z kolei wysokością względną posługują się budowlańcy, którzy wyznaczają „zero budowy”, czyli punkt charakterystyczny dla całej budowy.

Jak wygląda sprzęt? Budowa niwelatora nie jest bardzo skomplikowana. Urządzenie to w zasadzie niewielki korpus o określonym rodzaju. Szczegółowa budowa urządzeń różni się od siebie. Zależy to od rodzaju sprzętu – z innych elementów składa się niwelator optyczny, a z innych laserowy.

Niezależnie od rodzaju sprzętu za każdy razem, gdy ustawiasz urządzenie, pamiętaj, aby sprawdzić wypoziomowanie narzędzia. To ważne, by pobrane wymiary nie zostały zafałszowane. Musisz też wiedzieć, że samym niwelatorem trudno uzyskać dokładny pomiar. By narzędzie dobrze działało, potrzebujesz dodatkowych akcesoriów.

Przede wszystkim musisz ustawić niwelator na stabilnym statywie. Tzw. trójnóg jest lekki (najczęściej zrobiony z aluminium), łatwy w transporcie oraz odporny na zmienne warunki atmosferyczne. Wybrany przez Ciebie statyw powinien mieć specjalną śrubę z gwintem, do której przymocujesz niwelator.

Poza statywem podczas kontroli wysokości urządzeniem optycznym przyda Ci się także łata niwelacyjna. Umieszczony jest na niej podział geodezyjny typu „E”, który umożliwia precyzyjne określenie parametrów (często zawiera także dodatkowo podziałkę milimetrową). Potrzebne wskaźniki wysokości odczytasz właśnie przy pomocy niwelatora. Łata niwelacyjna najczęściej jest stworzona z aluminium i rozkłada się przy użyciu systemu teleskopowego. Przed każdym użyciem łaty ważne jest jej poprawne rozstawienie. Aby odczyt był rzeczywisty, musisz ją ustawić na specjalnej podstawce. Dzięki niej łata niwelacyjna będzie ustawiona w faktycznym pionie, a nie wytyczonym na wyczucie.

Jak działa niwelator?

Niwelator pozwala porównać mierzoną wartość z reperem. Zasada działania urządzenia jest łatwa, a ono samo nie sprawia trudności w użyciu. Ważne jest dobre wyznaczenie punktu odniesienia i prawidłowe zastosowanie łat. Dlaczego jest to tak istotne? Dobrze zrobione pomiary w praktyce oznaczają, że wylane fundamenty lub stropy będą poziome, a ściany czy też kolumny proste i prostopadłe do sufitu. Niwelator sprawdzi się także podczas innych prac – wymiany rurociągów, modernizacji dróg oraz wykonywania parkingów. Miernik posłuży natomiast do zmierzenia stopnia nachylenia, tak by woda spływała w sposób naturalny.

Technika wykonania pomiaru będzie się różniła w zależności od tego, czy wybierzesz sprzęt optyczny, czy laserowy. Czym różnią się te urządzenia?

Jak działa niwelator optyczny?

Ten rodzaj sprzętu jest jednym z najczęściej stosowanych urządzeń podczas niwelacji. Jego najważniejszą cechą jest łatwość obsługi. Pomiar tym rodzajem niwelatora jest możliwy dzięki systemowi optycznemu. Samo urządzenie składa się z lunety, w której znajdują się soczewki, poziomicy i celownika.

Dostępne sprzęty są dosyć ujednolicone technologicznie. Różnić je może układ soczewek, czy też mechanizm ogniskowania. Sama precyzja pomiaru jest zależna od optyki oraz rodzaju kompensatora. To główne cechy, które musisz sprawdzić, kupując niwelator optyczny. Wybierając sprzęt, pamiętaj, że odczyt wysokości staje się tym łatwiejszy, im większe jest powiększenie. Co więcej, nie wszystkie lunety sprawdzą się wszędzie tak samo – te mniejsze z powodzeniem wykorzystasz na budowie, a większe podczas prac geodezyjnych.

Niwelator optyczny dobrze sprawdzi się zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz budynków. Nim rozpoczniesz pobieranie pomiaru, nie zapomnij o odpowiednim przygotowaniu narzędzi. Przede wszystkim wkręć niwelator w statyw, rozstawiony na stabilnym podłożu i wypoziomuj. Dobrze ustaw nie tylko sprzęt, ale również łatę niwelacyjną.

Jak działa niwelator optyczny? Narzędzie przenosi poziom z miejsca, w którym stoi, do punktu, w którym postawiona zostanie postawiona łata. Co ważne, mimo łatwości w obsłudze sprzętu, do wykonania prawidłowego pomiaru potrzebne są dwie osoby – jedna trzyma łatę, a druga swoi przy niwelatorze. Do wykonania odczytu niezbędny jest krzyż nitek, który zobaczysz, spoglądając przez okular.

Niwelator optyczny to precyzyjne urządzenie. Pamiętaj, by przed pomiarem spoziomować instrument. Służy do tego libelka niwelacyjna, czyli poziomica, którą musisz ustawić w położeniu środkowym.

Przy użyciu niwelatora optycznego na wynik nie musisz czekać długo – uzyskujesz go błyskawicznie. Czy jest on dokładny? Precyzja uzyskanego pomiaru dochodzi do 1 mm/km podwójnej niwelacji.

Co to jest niwelator laserowy?

Ten rodzaj sprzętu to swego rodzaju laserowa poziomica. Urządzenie emituje wiązkę promieni, która wyświetla się jako cienka czerwona linia. Niwelator laserowy znacznie szybciej wykonuje pomiar niż niwelator optyczny i jest od niego nowocześniejszy. Spotkasz go na dużych placach budowy, gdzie dokonuje się wielu pomiarów.

Narzędzie laserowe pozwala na proste, szybkie i precyzyjne wyznaczenie nie tylko pionu, ale także poziomu. Jednym z bardziej nietypowych instrumentów pomiarowych jest laser krzyżowy, który emituje jednocześnie kilka wiązek (dwie lub więcej).

Jak działa niwelator laserowy? Sprzęt, podobnie jak urządzenie optyczne, składa się ze statywu, łaty niwelacyjnej i w tym przypadku detektora światła laserowego. Ważnym elementem zestawu jest ruchoma głowica (360°). Niwelator laserowy jest mniej mobilny, ale do jego obsługi wystarczy jedna osoba. Urządzenie o wiele lepiej sprawdzi się w pomieszczeniach. Nieco trudniej stosować je na zewnątrz – światło słoneczne może zmniejszyć widoczność wiązki lasera.

Przyrząd ten charakteryzuje szeroki zakres pracy i zasięg, co przekłada się na możliwość pomiaru w dużo większych przestrzeniach (linia może być widoczna w odległości od 100 do nawet 1000 metrów). Sprawdzi się do zastosowania nie tylko na płaskich powierzchniach, ale także pochyłych.

Niwelator – zastosowanie

Sprzęt optyczny i laserowy to dwa najbardziej popularne rodzaje niwelatorów. Poza nimi wyróżnia się jeszcze niwelator elektroniczny oaz posadzkowo-drogowy.

• Niwelator elektroniczny, tzw. kodowy – urządzenie to pozwala na bezbłędne wykonanie pomiaru dzięki współpracy z łatami kodowymi. Na łatach naniesiony jest kod kreskowy, który jest porównywany z danymi, znajdującymi się w niwelatorze.
• Niwelatory posadzkowo-drogowe – to urządzenia laserowe, które pracują w poziomie. Stosuje się je podczas wszelkich robót ziemnych czy poziomowania fundamentów i wylewek betonowych.

Niwelatory znajdują zastosowanie na placu budowy oraz są powszechnie wykorzystywane przez geodetów. Sprawdzają się zarówno podczas tworzenia mapy terenu, jak i w czasie wznoszenia różnorodnych obiektów budowlanych, budowania dróg czy parkingów. Nie znaczy to, że są wykorzystywane wyłącznie przez profesjonalistów i to do dużych przedsięwzięć. Gdzie jeszcze znajdą swoje zastosowanie?

Niwelatorem sprawdzisz poprawność wylania fundamentów oraz skontrolujesz, czy ściany, które postawiła ekipa budowlana, są proste. To urządzenie pozwoli Ci także zmierzyć kąt między ścianą działową a podłogą i sufitem. Sprawdzisz w ten sposób, czy jest ona postawiona prawidłowo. Narzędzie okaże się też pomocne, gdy będziesz musiał wypoziomować grunt, by stworzyć chodnik lub podjazd. Ponadto sprzęt pomoże Ci wyznaczyć odpowiedni spad, konieczny do prawidłowego odprowadzenia wody.

Niwelator laserowy sprawdzi się również podczas remontu – na przykład jako poziomica podczas dekoracji wnętrz, a szczególnie ścian. Przy jego pomocy z łatwością wyznaczysz punkty konieczne do zawieszenia zdjęć i obrazów na jednej, prostej linii. Wiązka lasera ułatwi Ci także: malowanie dekoracyjnych pasów na ścianie, stworzenie precyzyjnego odcięcia sufitu, tapetowanie, czy wyznaczenie poziomu, do którego powinieneś ułożyć boazerię. Dodatkowo pomoże Ci także skontrolować czy kafelki są przyklejane w linii prostej. Stosując urządzenie laserowe, szybko wyznaczysz linie pod stelaż do ścianki działowej. Niwelator okaże się także przydatny, gdy będziesz projektować przydomowy ogród.

Wśród niwelatorów laserowych znajdziesz urządzenia ogólnobudowlane, które wyróżnia wielozadaniowość. Stosując je, wykonasz wylewkę betonową, jak i zaplanujesz ściany działowe czy zamontujesz podwieszany sufit.

Jeśli planujesz uzupełnić swój domowy warsztat o niwelator, przed zakupem zwróć uwagę na takie parametry jak: średnica obiektywu, uzyskiwanie powiększenie, rodzaj kompensatora, czy wytrzymałość korpusu (na przykład na działanie wody).