Materiały do wykonania deski kuchennej

Do wykonania deski do krojenia używane są takie materiały, jak:

-  drewno,
-  tzw. bambus, a faktycznie materiał tworzony ze sprasowanych traw,
-  tworzywa sztuczne, plastik,
-  kauczuk,
- twarde tworzywa, wielowarstwowe,
- szkło,
- kamień (np. marmur),
- stal.

Najbardziej tradycyjne deski – to te z drewna, choć samo drewno ma wiele odmian. Mogą więc być to deski wykonane z:

- drewna bardzo miękkiego, jak osika, wierzba, świerk, jodła czy limba,
-  drewna miękkiego, jak brzoza, sosna, olcha, modrzew czy jałowiec,
-  o średniej twardości, jak lipa, czarna sosna, wiąż lub orzech,
-  z twardego drewna jak dąb, jesion, grusza, akacja czy wiśnia,
-   z bardzo twardego drewna typu buk, grab, cis albo heban, kokos, gwajak.

Im twardszego drewna użyjemy – tym deska będzie jakościowo lepsza i dłużej nam posłuży.

Drewno, jako materiał na deskę

Drewno wchłania zapachy a także barwy niektórych krojonych na nim produktów. Chłonie również wodę, dlatego drewniane deski powinniśmy wycierać do sucha i pozwalać im swobodnie przesychać. Watro te deski co jakiś czas przetrzeć oliwą z oliwek lub specjalnym olejem.Drewniane deski nie mogą być używane w komercyjnych kuchniach, z uwagi na niektóre ich słabości. Nie można ich np. myć w zmywarkach, bo zbyt mocno nasiąkają. Wilgoć dostająca się do drewna może zawierać zarazki i deska może stać się potencjalnym siedliskiem bakterii. Po pewnym czasie na drewnianej desce wyraźnie uwidaczniają się ślady jej użytkowania, np.: rysy, wgłębienia, przebarwienia, odchodzenie włókien.

Warto wykonywać deski z twardszych drzew, bo zmniejsza to szanse na przesiąkanie wilgoci, zapachów i kolorów z produktów. Pamiętajmy także o systematycznej konserwacji.

Ważną zaletą drewna jest łatwość jego obróbki, nieograniczone możliwości tworzenia rozmaitych kształtów (np. prostokąta, jabłka, gruszki, kota, gitary). Ponadto, drobne nacięcia i uszkodzenia na drewnianej desce, jakie powstają podczas krojenia, są w stanie same się zasklepiać i zanikać. Drewno posiada także właściwości bakteriobójcze. Drewniana deska nie tępi noży.

Drewno na deskę należy zaimpregnować, by mogło mieć kontakt z żywnością. Można to zrobić stosując specjalne oleje do impregnowania albo nabyć np. olej lniany. Oleje tworzą barierę ochronną przeciw wilgoci, zamykają i uzupełniają drobne uszkodzenia deski.

Inne materiały

Bambus, a właściwie trawy bambusowe – dzięki poprzecznemu ich ułożeniu w stosunku do kierunku krojenia, możemy wyeliminować zbieranie się płynów i soków. Nie używa się przy ich produkcji szkodliwych klejów, ale ich wykonanie wymaga szczególnych warunków sprasowywania. Samodzielnie raczej takiej nie wykonamy. Są to deski twarde, odporne, dopuszczone do stosowania w komercyjnych kuchniach. Są przy tym dość tanie – zyskują więc na popularności.

Plastikowe deski, najczęściej są robione z polietylenu. Ich największą zaletą jest łatwość zmywania i możliwość mycia przy użyciu większości środków chemicznych, a także odporność  na temperaturę i niewchłanianie zapachów. Mogą być różnokształtne, różnokolorowe, estetyczne, jednak łatwo się rysują, a w rysach nietrudno o rozwój bakterii, dlatego tego typu deski wymagają częstego mycia.

Szklane deski są łatwe do mycia i konserwacji, ale poprzez swą twardość szybko tępią noże. Istnieje też niebezpieczeństwo ślizgania się po desce noża, a także odprysków drobinek szkła.

Marmurowe czy stalowe deski posiadają także wady desek szklanych, bardziej nadają się do serwowania dań niż krojenia na nich.

Samodzielne wykonanie deski do krojenia

Samodzielnie możemy wykonać głównie deski z drewna lub zwartych tworzyw wielowarstwowych, z których daje się wykrawać określony kształt deski do krojenia (klejonka sosnowa, twarda sklejka, panele, półki meblowe dostępne w sklepach budowlanych). Najlepiej wykonywać deski do krojenia z takiego kawałka materiału, w którym włókna drewna przebiegają w pionie (a nie są ułożone poziomo) są wtedy trwalsze i bardziej wytrzymałe.

Zaczynamy od wyrysowania na wybranym materiale zaplanowanego kształtu deski. Wycinamy go za pomocą piły włosowej ręcznej lub elektrycznej albo wyrzynarki. Zostawiamy pewien drobny naddatek na szlifowanie. Do nadania ostatecznego kształtu szlifujemy deskę za pomocą papieru ściernego o rożnej ziarnistości. Najporęczniej będzie nakładać kolejne rodzaje papieru na kawałek klocka i szlifować nim, aż do osiągnięcia efektu łagodnego zaokrąglenia wszystkich krawędzi naszej deski.

Na koniec drewnianą deskę warto trzykrotnie zaimpregnować, np. olejem lnianym. Deska nabierze ładnego koloru, nie będzie przesiąkać kolorami warzyw, zapachami mięs i innych produktów.

Porady praktyczne:

- najlepsze są deski grube, ponieważ są stabilne, a po pewnym okresie użytkowania umożliwiają cykliczne odnawianie ich powierzchni, poprzez zeszlifowanie zewnętrznej warstwy,

- drewniane deski powinny być impregnowane olejem, najlepiej raz w tygodniu, a najrzadziej – raz w miesiącu,

-  jeśli chcemy pozbyć się bakterii z drewnianej deski, sterylizujemy ją roztworem octu z wodą (nie używamy do drewna żadnych mocnych chemikaliów, bo mogłyby one przeniknąć do wnętrza),

-  dla zabicia niepożądanych zapachów z deski do krojenia posypujemy umyte narzędzie solą kuchenną. Jej grubą warstwę pozostawiamy przez noc, a rano ją tylko spłukujemy. Drewno nieco się rozjaśnia, deska wewnątrz się przesusza, dezynfekuje i pozbywa zapachów,

- warto mieć w kuchni więcej desek, oddzielną do produktów surowych, takich jak mięsa, drób, ryby, a drugą – do  pieczywa, serów, ale także do owoców i warzyw. Wielość desek do różnych produktów jest niezbędnym wymogiem w profesjonalnych kuchniach, a w domu powinniśmy mieć co najmniej 2 deski.