Jakie drewno konstrukcyjne wybrać?
Właściwości drewna konstrukcyjnego pozwalają na jego długowieczne stosowanie w konstrukcji budynków, zwłaszcza więźby dachowej. Oto wyszczególnienie klas drewna, a także różnic dzielących drewno lite od klejonego – które z nich wybrać do wykonania szkieletu dachu, by z powodzeniem spełniało swą funkcję przez wiele dziesięcioleci?
Jakie gatunki wykorzystuje się jako drewno konstrukcyjne?
Drewno konstrukcyjne, jak wskazuje nazwa, wykorzystywane jest do wykonywania konstrukcji budynków, w tym mieszkalnych. Aby mogło zostać użyte do wykonania na przykład więźby dachowej, musi charakteryzować się odpowiednimi właściwościami. Składają się na nie wytrzymałość, odporność na ściskanie i rozciąganie, twardość, odpowiednia wilgotność i brak widocznych wad, na przykład sęków. Spośród rodzimych gatunków, które wykorzystywane są jako drewno konstrukcyjne, wymienić należy następujące:
- modrzew – spośród rodzimych drzew drewno pozyskane z modrzewia charakteryzuje się największą twardością, stąd stanowi znakomity materiał na drewno konstrukcyjne. Ponieważ zawiera dużą zawartość żywic, jest odporne na wilgoć i wodę. Oprócz wykorzystania do budowy konstrukcji budynków w większym zakresie stanowi materiał wykończeniowy, czemu sprzyja wyraźny rysunek słojów. Wykonywane są z niego deski tarasowe i elewacyjne, jak również stolarka okienna i drzwiowa, a także schody;
- sosna – najpopularniejszy gatunek do przeznaczenia na drewno konstrukcyjne. Ponieważ często jej przypadłością może być sinizna, wymaga dogłębnej impregnacji. W trakcie suszenia w odpowiednich warunkach nie ulega wypaczaniu. Oprócz wykorzystania sosny jako drewna konstrukcyjnego stosuje się ją jako materiał wykonania podłóg, stolarki drzwiowej i okiennej;
- świerk – nie dorównuje popularności sośnie, ale piastuje drugie miejsce wśród gatunków iglastych. Wymaga starannego suszenia, a także kompleksowej impregnacji, jeśli wykorzystywany będzie w warunkach zewnętrznych. Spotykamy świerk stosowany jako drewno konstrukcyjne i wykończeniowe, między innymi okładzin podłogowych i schodów;
- jodła – wśród wymienionych wyżej gatunków drewno jodły zawiera stosunkowo mniejszą ilość żywic, przez co należy ją zaimpregnować przed wystawieniem na warunki zewnętrzne w celu ochrony przed zawilgoceniem. Jest sprężysta, co może skutkować wypaczaniem w trakcie suszenia drewna. Wykorzystywana jest w głównej mierze jako drewno konstrukcyjne.
Czym są klasy drewna i jak je odczytywać?
Drewno wykorzystywane do celów konstrukcyjnych powinno charakteryzować się określonymi właściwościami i spełniać technologiczne normy, aby mogło stanowić przez dziesięciolecia na przykład szkielet konstrukcji dachowej. Klasy wytrzymałości dotyczą takich właściwości jak między innymi:
- ściskanie w poprzek i wzdłuż włókien,
- rozciąganie w poprzek i wzdłuż włókien,
- zginanie,
- sprężystość,
- gęstość.
Gatunki iglaste uszeregowane zostały wg powyższych właściwości w klasach: C14, C16, C18, C20, C22, C24, C27, C30, C35, C40, C45 i C50, natomiast liściaste: D18, D24, D30, D35, D40, D50, D60 i D70. Im wyższa cyfra w wymienionych oznaczeniach, tym klasa charakteryzuje się lepszymi właściwościami. W praktyce w budownictwie mieszkaniowym stosuje się klasy C24 i C27. Aby uzyskać drewno spełniające wymogi wyżej wymienionych klas, powinno być ono wysuszone w komorach, gdzie poddawane jest działaniu wysokiej temperatury, dzięki czemu uzyskana wartość wilgotności sięga 12% – wynik taki byłby trudny do uzyskania w warunkach suszenia na wolnym powietrzu.
| Czy wiesz, że... Klasy drewna konstrukcyjnego wymaganego do zbudowania więźby dachowej znajdują się w projekcie budynku w zestawieniu towarowym, gdzie wyszczególnione są również długości i przekroje drewna. |
Przeczytaj także: Co musisz wiedzieć o sklejce?
Jak impregnowane jest drewno konstrukcyjne?
Zabezpieczenie drewna przed szkodliwym działaniem warunków temperaturowych, wpływem wilgoci i ingerencją owadów i grzybów zapewnia proces impregnacji. W warunkach domowych polega on na pokryciu naturalnego surowca preparatem o właściwościach ochronnych za pomocą pędzla, wałka lub natrysku, jednak w ten sposób preparat pozostaje aktywny jedynie na powierzchni. Aby wniknął głębiej we włókna, stosowane są bardziej skuteczne metody impregnacji – przez wielogodzinne zanurzenie, kiedy drewno nasiąka impregnatem i poddanie surowca działaniu impregnatu w warunkach ciśnieniowych, kiedy cząsteczki preparatu wnikają najgłębiej pod powierzchnię.
Nawet jeżeli drewno konstrukcyjne nie będzie wystawione na warunki zewnętrzne, impregnacja przedłuża jego żywotność, zwiększa funkcjonalność i podnosi wytrzymałość. Proces ten w znacznym stopniu chroni również przed ogniem.
| Czy wiesz, że... Innym sposobem zabezpieczenia przeciwogniowego jest nadanie drewnu konstrukcyjnemu gładkości na powierzchni i ścięcie ostrych krawędzi. Powstaje w ten sposób drewno 4-stronnie strugane o fazowanych brzegach. Nim tak obrobione drewno zajmie się ogniem, minie więcej czasu niż w przypadku nieheblowanych desek o nieregularnej, porowatej powierzchni. |
Kiedy zastosować drewno klejone?
W przeciwieństwie do drewna litego, klejone charakteryzuje się zwiększoną wytrzymałością. Sposób jego wytwarzania sprawia, że drewno klejone może przybierać kształt łuków, dzięki czemu możliwe jest wykonanie skomplikowanej i urozmaiconej konstrukcji więźby dachowej. Jest ono również znacznie bardziej trwałe, na co nie mają wpływu występujące sęki – deski składające się na warstwy drewna klejonego są dobierane względem siebie w taki sposób, aby oddalić od siebie sąsiadujące miejsca o zmniejszonej przez sęk wytrzymałości. To niejedyna zaleta drewna klejonego – sposób jego sporządzania pozwala na uzyskanie odcinków o znacznej długości, co jest niemożliwe w przypadku odpowiednika litego.
Drewno klejone dzielimy na dwa rodzaje:
- KVH, czyli drewno klejone na mikrowczepy na długości,
- BSH – drewno klejone na długości na mikrowczepy i warstwowo na grubości, z którego uzyskać możemy najdłuższe belki o znakomitej wytrzymałości, które w przypadku konstrukcji dachowych nie potrzebują zbudowanego podparcia.
Na uwagę zasługuje również aspekt wizualny, w którym także góruje drewno klejone. Z tego względu wykorzystywane ono jest w miejscach wyeksponowanych, na przykład jako dekoracyjne podciągi stropowe, i wystawionych na widok użytkowników budynku i mieszkańców domu. Niestety, barierą utrudniającą powszechne wykorzystanie drewna klejonego jest jego cena, w porównaniu do której bardziej korzystne finansowo jest zakupienie drewna litego.
Przeczytaj także: Co można zrobić z płyty wiórowej?
Jak przechowywać drewno konstrukcyjne?
Po skompletowaniu drewna konstrukcyjnego i przewiezieniu go przez dostawcę na plac budowy, nierzadko minie sporo czasu, nim zostanie ono wykorzystane przez ekipę ciesielską jako budulec konstrukcji. Do tego momentu należy zadbać, by drewno składowane było w warunkach, które nie przyczynią się do obniżenia jego właściwości. Przede wszystkim należy je oddzielić od podłoża (nawet jeśli jest ono wykonane z betonu) za pomocą podpór i ułożyć w sposób umożliwiający swobodny przewiew. To ważne, by w warunkach naturalnych drewno nadal wysychało.
| Porada specjalisty: Wyjątkiem od tej sytuacji jest sposób obchodzenia się z drewnem konstrukcyjnym o niskim poziomie wilgotności – w takim przypadku stosujemy folię i możemy składować zapas surowca w zamkniętym pomieszczeniu. |
Tarcica jako drewno konstrukcyjne – poszczególne elementy
Tarcica powstaje z fragmentów drewna okrągłego poprzez piłowanie podłużne, w wyniku którego otrzymujemy elementy o zróżnicowanej grubości mniejszej lub większej – te można poddać ponownemu przepiłowywaniu, czyli przetarciu na kolejne fragmenty. Na tarcice składają się następujące elementy stanowiące komponenty konstrukcji domu:
- belki – podwaliny i oczepy jako składniki konstrukcji ścian, a także murłaty i płatwie wykorzystywane do budowy dachów,
- bale – słupy, oczepy, zastrzały, podwaliny, rygle, a także legary podłogowe i krokwie,
- deski wykorzystywane do rusztowań, deskowań, poszycia dachu i jako drewno wykończeniowe,
- krawędziaki – podwaliny, murłaty, słupy i płatwie,
- łaty – najdłuższe spośród desek, wykorzystywane do sporządzania rusztów, oparcia do umieszczenia pokrycia dachu lub okładziny ściennej.
Data publikacji: 25.05.2017