Jakie rynny wybrać do naszego domu?
Wybór odpowiednich rynien na dach naszego domu jest postanowieniem na długie lata. Decydując się na konkretny system i użyte do jego wytworzenia materiały, bierzemy pod uwagę nie tylko jego dopasowanie do elewacji i sposobu wykończenia dachu, ale również cenę, koszty montażu i czasowej konserwacji. Jakie rynny możemy zastosować?
Prawidłowo dobrane rynny są uzupełnieniem wyglądu pokrycia dachowego, a ich elementy pionowe optycznie wtapiają się w elewację. Spoglądając na budynki, zwykle nie zwracamy uwagi na orynnowanie, chyba że mamy do czynienia z jego wyraźnie odmiennym wyglądem. Tak jest na przykład ze zdobionymi, starymi elementami systemów odprowadzania wody z dachów, jakie widoczne są na wiekowych budynkach, najczęściej sakralnych. Wyróżniają się również dopiero co zamocowane, połyskliwe i odróżniające się kolorem od pokrycia dachowego rury miedziane, które w miarę upływu czasu zmieniają swój kolor i pokrywają się szlachetną patyną.
| Czy wiesz, że?... Patyna jest spowodowana korozją miedzi i jej stopów, a jej warstwa skutecznie uniemożliwia dalsze niszczenie metalu i chroni go przed rdzewieniem. Z tego względu obecność śniedzi jest pożądana na miedzianych elementach, a charakterystyczna barwa wyróżnia je spośród innych materiałów stosowanych w budownictwie. |
Wśród systemów rynnowych wyróżniają się również stosowane do stylizowanych na stare domostw dawne systemy rynnowe. Składają się na nie odpowiednio zabezpieczone deski, a zamiast rur spustowych na obrzeżach elewacji widzimy grube łańcuchy, po których ogniwach spływa woda pochodząca z deszczu. Wykonane mogą być z różnych rodzajów drewna, a łączone najczęściej na obce pióro. Oczywiście, aby przedłużyć żywotność takiego systemu, konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie drewnianego materiału, na przykład za pomocą pokostu lnianego. Tego typu dekoracje spełniające funkcję systemu rynnowego sprawdzają się pod dachami i na elewacjach domostw rustykalnych, których właściciele nierzadko czerpią z pomysłów podpatrzonych w skansenach, z autentycznych chat i obejść starych domów. Jednak stosowanie takiego systemu należy do rzadkości, a rynny, które widzimy na większości dachów, wykonane zostały z odmiennych materiałów. Są to: tworzywo sztuczne oraz metalowe blachy: stalowa, aluminiowa, miedziana i cynkowo-tytanowa. Przyjrzyjmy się uważniej każdemu z nich.
Rynny z PCV
Cieszą się niezmienną popularnością, na co największy wpływ mają: cena, waga, właściwości i różnorodność kolorystyczna. Starsze odpowiedniki orynnowania tego typu niestety źle zniosły próbę czasu – w miarę upływu lat nieestetycznie wyblakły, pojawiły się na nich ubytki i pęknięcia. Było to spowodowane użyciem do ich wyrobu gorszych jakościowo składników niż te stosowane dzisiaj. Obecnie oferowane rynny z tworzyw sztucznych cieszą się trwałością i niezmiennym wyglądem przez długi czas. Kolejną zaletą systemu rynnowego z tworzyw sztucznych jest waga jego komponentów – jest na tyle niewielka, że możliwe jest zamocowanie rur spustowych i rynien samodzielnie, bez konieczności zatrudnienia do tego zadania fachowców.
Powierzchnia rynien i rur z tworzywa sztucznego charakteryzuje się ponadto gładkością. Ma to duże znaczenie w przypadku systemu rynnowego, który trzeba sukcesywnie czyścić z zabrudzeń nawianych przez wiatr i pochodzących z rosnących w pobliżu drzew – zeschłych liści, igliwia, kory i drobnych gałęzi. Podobnie jest z organizmami, które porastają wnętrza rynien, takimi jak porosty – na gładkiej powierzchni mają one mniejsze możliwości trwałego przytwierdzenia i łatwiej można je skutecznie usunąć.
| Czy wiesz, że?... Jedną z niewielu wad orynnowania z tworzywa sztucznego jest zmiana jego objętości pod wpływem temperatury. Dlatego decydując się na system rynnowy z PCV i dokonując pomiaru jego wymaganej długości, należy wziąć pod uwagę jego rozszerzalność liniową. |
Na osobną uwagę zasługuje paleta barw, jakie przybierają materiały z tworzywa sztucznego. Kompletne wykończenie dachu zawiera w sobie również aspekt estetyczny – rynny mają za zadanie dopełnić wygląd dachu, głównie pod względem kolorystyki. Obecnie orynnowania z PCV występują w najczęściej spotykanych kolorach wykończeń dachów. A ponieważ powierzchnia rynien i rur nie jest pokrywana farbą ani lakierem, eliminuje to ryzyko pękania, łuszczenia się i odpadania warstwy wykończeniowej. Tworzywa sztuczne obecnie wykorzystywane do produkcji rynien i rur spustowych są odporne na blaknięcie wywołane działaniem promieniowania UV zawartego w świetle słonecznym.
Rynny blaszane to:
Rynny z blachy stalowej
1. Ponieważ sama stal, jako materiał na elementy budowlane mające kontakt z wilgocią, nie sprawdziłaby się, konieczne jest wzmocnienie jej powierzchni. Służy temu ocynkowanie, a następnie naniesienie powłoki z farby w wybranym kolorze. Ta ostatnia powinna być odnawiana co kilka sezonów, co zwiększy trwałość materiału tego typu do około 30 lat.
2. Aby dodatkowo przedłużyć żywotność rynien blaszanych, przygotowuje się je do kontaktu z wodą pochodzącą z deszczu lub śniegu, nanosząc na ich powierzchnię zabezpieczające powłoki. Im grubsza jest sama blacha i jej wierzchnia, ochronna warstwa, tym dłużej będą służyły elementy systemu rynnowego z niej wykonane. W ten sposób trwałość blachy powlekanej (za pomocą np. poliestru lub plastizolu) zwiększy się o dwie dekady w porównaniu z blachą ocynkowaną.
Rynny z blachy aluminiowej
Jedną z innowacji, jakie spotkać możemy na placach budowy, jest inny niż standardowy system wykonywania rynien. Zdecydowana większość z nich jest kupowana w formie prefabrykatów, które są następne docinane na odpowiednią długość i łączone ze sobą. Miejsca połączeń, zwłaszcza w przypadku wadliwej pracy niedoświadczonej ekipy dekarskiej, mogą z biegiem czasu wykazywać tendencję do rozszczelniania. Unikniemy tego, jeśli zdecydujemy się na wykonanie rynien odpowiednio długich już na placu budowy – umożliwia to system ciągły, który ma jeszcze tę zaletę, że dzięki jego zastosowaniu oszczędzamy na kosztach transportu prefabrykatów i na zapewnieniu im odpowiednich warunków w czasie składowania. Ciągnięte aluminium może osiągnąć znaczną długość, co w powiązaniu z niewielką rozszerzalnością liniową umożliwia przytwierdzanie nawet 25-metrowych odcinków rynien, choć w tym przypadku nie zaleca się stosowania ich od strony południowej zadaszenia, o ile jest ono zupełnie odsłonięte. Rynny aluminiowe, z racji tego, że nie są odporne na działanie kwasu solnego, wodorotlenków i soli morskiej, dodatkowo chroni się za pomocą powłok malarskich nanoszonych proszkowo lub piecowo.
| Czy wiesz, że?... Pojęcia rdzewienie i korozja nie mogą być używane zamiennie – pierwsze zjawisko jest spowodowane przez wodę i wilgoć w powietrzu, drugie na przykład przez kwaśne deszcze (ze związkami siarki), sól w okolicach nadmorskich czy zanieczyszczenia przemysłowe. Jedynie aluminium pokryte powłoką ochronną jest w stanie nie ulegać korodowaniu. |
Rynny z blachy cynkowo-tytanowej
Dostępne są tylko w naturalnych barwach, ponieważ zawartość lakieru negatywnie wpłynęłaby na stopniowe patynowanie blachy cynkowo-tytanowej. Wystawione na działanie warunków pogodowych, już po roku nabierają odporności na rdzę, w czym wyprzedzają powierzchnie miedziane, na których patyna pojawia 2 lata później. Trwałość systemu rynien z tytan-cynku oceniana jest na około 100 lat, co czyni go pewnym kandydatem do wyboru najlepszego materiału na system rynnowy, choć trzeba przyznać, że nie jest on tani.
Rynny z blachy miedzianej
Ze względu na pojawiającą się patynę, którą w miarę upływu lat pokrywa się miedź, rynny z tego materiału również dostępne są tylko w naturalnej barwie. Blacha tego typu charakteryzuje się największą trwałością (do 300 lat), co przekłada się na cenę – najwyższą spośród wymienionych wcześniej materiałów. Miedź jest materiałem ekskluzywnym i dlatego widoczna jest na niewielu budynkach, zwłaszcza o reprezentacyjnym charakterze. Kolejnym powodem sporadycznego spotykania tego materiału na dachach budynków jest rzadka umiejętność trwałego orynnowania miedzią. I rynny z blachy cynkowo-tytanowej, i miedziane, łączy się za pomocą lutowania, które wymaga fachowej wiedzy, doświadczenia i użycia specjalistycznych narzędzi.
|
Czy wiesz, że?... Zarówno blachę cynkowo-tytanową, jak i miedzianą na system rynnowy, możemy zakupić gotowe, z wyhodowaną fabrycznie warstwą patyny. Nie trzeba wtedy czekać na samoistne jej pojawienie się w miarę użytkowania. Śniedź nawet przypadkowo obtarta w czasie transportu czy montażu uzupełni swój brak i odrodzi się z upływem czasu. |