Rury – miedziane, stalowe, PP czy PEX?
Planując wykonanie lub przeróbkę instalacji hydraulicznej, często pojawiają się wątpliwości w kwestii tego, jakie rodzaje rur i złączek powinniśmy zastosować. Wybór rozwiązań jest coraz szerszy, warto więc poznać najważniejsze właściwości danych materiałów.
Rury stalowe
Jednym z najstarszych rozwiązań są rury stalowe. Są one stosowane do dziś, choć już nie tak często, jak kiedyś. Czas zweryfikował to rozwiązanie i pokazał, że ma ono szereg niedoskonałości, dyskwalifikujących je z powszechnego użycia w instalacjach grzewczych i wodnych. Jedną z głównych wad jest bardzo szybkie rdzewienie i zakamienianie. Niemniej jednak, ze względu na swoją wytrzymałość, nie zostały one w pełni wyparte i do dzisiaj można je spotkać w niektórych instalacjach gazowych.
Rury miedziane
Są dziś bardzo powszechnym rozwiązaniem. Miedź jest wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne oraz wykazuje działanie antybakteryjne – co jest szczególnie istotne przy dostarczaniu wody. Tego typu rury są stosunkowo łatwe w obróbce, głównie ze względu na możliwość prostego cięcia. Rury miedziane są produkowane w dwóch wariantach: miedzi twardej i miękkiej. Miękkie rury z miedzi dają się kształtować za pomocą prostych narzędzi do gięcia. Takie rozwiązanie pozawala ograniczyć stosowanie dużej ilości kształtek i kolanek. Zaletą tej technologii jest prostota i szybkość wykonania instalacji. Jest ona jednak droższa od miedzi twardej.
Rury z miedzi twardej
Narzucają konieczność zastosowania wielu rodzajów kształtek. Jednak nie wymagają one specjalistycznych narzędzi i dużego nakładu energii podczas łączenia (tak jak ma to miejsce przy rurach stalowych). Tutaj wystarczy palnik, pasta oraz – w przypadku lutowania – cyna. Dużą zaletą tej technologii jest to, że niezbędne kształtki zazwyczaj są bardzo tanie.
Ciekawą technologią łączenia rur miedzianych jest technologia zaprasowywanych kształtek. W użyciu profesjonalnym wykorzystuje się specjalne elektryczne prasy, które zwiększają szybkość pracy (ich wadą jest głownie wysoka cena). W sprzedaży dostępne są również ręczne prasy, których cena jest nieco bardziej przystępna, ale pozwalają one na znacznie mniej efektywną pracę. Rury miedziane mogą być wykorzystane także w instalacjach gazowych poprzez zastosowanie specjalnych kształtek zaprasowywanych do gazu bądź lutowanie lutem twardym. Technologia zaprasowywania jest wykorzystywana powszechnie, gdy chodzi o szybkość pracy. Niestety wadą tej technologii jest stosunkowo wysoka cena kształtek, które potrafią być kilkanaście razy droższe niż w technologii lutowanej miedzi.
Rury polipropylenowe
Następna warta uwagi technologia to wykorzystanie rur polipropylenowych (PP). W technologii tej rury są zgrzewane specjalnym narzędziem. Rury PP są odporne na zakamienianie i nieaktywne chemicznie. Jest to metoda dość wygodna i szybka, a kształtki są tanie i powszechnie dostępne. Jedyną wadą jest zastosowanie temperaturowego zgrzewania kształtek, które wymagają specjalnej zgrzewarki. Podczas montażu rur należy solidnie je przymocować, gęsto stosując uchwyty – w przeciwnym razie, pod wpływem temperatury, rury mogą się odkształcić. Należy również pamiętać, aby przy odcinkach powyżej 5 m stosować kompensację pętlową, gdyż rury te mają zdolność do bardzo dużego rozszerzania się pod wpływem temperatury. Można zminimalizować to zjawisko, używając specjalnej rury PP w pancerzu aluminiowym (stabi), które jednak są nieco droższe.
Rury polietylenowe (PE) dzielą się na dwa rodzaje: rury polietylenowe jednowarstwowe (PE) oraz wielowarstwowe (ALPEX). Rury PE wykorzystywane są do transportowania wody na duże odległości np. w ogrodach. Są one dość plastyczne, przez co na dużych odległościach nie trzeba stosować kształtek. Prostymi, długimi odcinkami można je zakopać w ziemi, gdzie pozostaną wiele lat.
Rury wielowarstwowe ALPEX
Wykonane są z trzech warstw: wewnętrznej z przezroczystego polietylenu, warstwy aluminium oraz zewnętrznej warstwy polietylenu białego. Technologia ta jest prosta i szybka w montażu. Do łączenia wykorzystuje się specjalne zaprasowywane bądź skręcane kształtki, dzięki czemu skraca się czas montażu. Przy rurach do 22 mm możliwe jest gięcie, dzięki czemu nie trzeba stosować kształtek kolankowych. Rury te, dzięki warstwie aluminium, łatwo przyjmują nadawany kształt. Mają one niską rozszerzalność cieplną oraz są odporne na uszkodzenia mechaniczne i względnie tanie. Jedyną wadą jest stosunkowo wysoka cena kształtek. Jednak w tym systemie dostępne są również prasy elektryczne i ręczne, a także kształtki skręcane, do których montażu potrzebne są tylko zwykłe klucze.