Przechowywanie
Co prawda nie ma nic szkodliwego w przetrzymywaniu starego sprzętu, jednak wraz z postępem technologicznym szansa na skuteczne wykorzystanie go naprawę maleje z każdym dniem. W związku z tym warto w ramach czyszczenia wiecznie zagraconych piwnic czy strychów rozejrzeć się za elektroodpadami, zwłaszcza że ich oddanie może wiązać się z pewnymi profitami. Ale czym właściwie jest owa kategoria śmieci?
Podział
Termin elektroodpady jest dość pojemny i obejmuje nie tylko urządzenia, które do działania potrzebują elektryczności, ale także te, które mogą służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych. W załączniku nr 1 do ustawy o zużytym sprzęcie elektronicznym znajdziemy 10 kategorii elektroodpadów. Nie jest to lista zamknięta, ale na pewno ułatwi zidentyfikowanie urządzenia i określenie miejsca jego przynależności. Ustawa wyszczególnia:
- Wielkogabarytowe urządzenia AGD: chłodziarki, zamrażarki, lodówki, pralki, suszarki do ubrań, zmywarki, kuchenki i piecyki elektryczne, piekarniki, grzejniki oraz klimatyzatory i wentylatory,
- Małogabarytowe urządzenia AGD: odkurzacze, maszyny do szycia, żelazka, tostery, frytkownice, opiekacze, rozdrabniacze, miksery, młynki do kawy, suszarki ręczne, depilatory, golarki, zegarki czy wagi,
- Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny: komputery, drukarki, laptopy, ksera, kopiarki, modemy, kalkulatory, faksy, terminale, aparaty telefoniczne – tradycyjne i komórkowe,
- Sprzęt RTV: radioodbiorniki, telewizory, magnetofony, kamery, video, DVD, odtwarzacze, wieże hi-fi, wzmacniacze i instrumenty muzyczne,
- Sprzęt oświetleniowy: świetlówki, żarówki energooszczędne, lampy wyładowcze oraz żyrandole,
- Narzędzia elektryczne i elektroniczne: wiertarki, piły, maszyny do szycia, narzędzia do obróbki drewna i metalu, narzędzia do nitowania, skręcania, spawania, lutowania, rozpylania oraz kosiarki,
- Zabawki, sprzęt relaksacyjny i sportowy: kolejki elektryczne, tory wyścigowe, gry video, kieszonkowe gierki, komputerowo sterowane urządzenia do ćwiczeń sportowych, automaty na żetony, gry arcade,
- Przyrządy medyczne: sprzęt do dializoterapii, radioterapii, badań kardiologicznych, wentylacji płuc, zamrażarki laboratoryjne, testery płodności i inne elektryczne urządzenia medyczne,
- Przyrządy do kontroli: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty, urządzenia pomiarowe i panele kontrolne,
- Automaty do wydawania: napojów, słodyczy oraz bankomaty.
Oczywiście taka kategoryzacja nie jest doskonała, ponieważ niektóre śmieci mogą należeć do więcej niż jednej kategorii. Pamiętajmy: wszelkie urządzenia zasilane na baterie pozbawiamy akumulatorów przed wyrzuceniem. Jeżeli mamy wątpliwości, jak postąpić z niesprawnym urządzeniem elektrycznym, zawsze możemy zapoznać się z oznaczeniami na opakowaniu. Ich wymowę reguluje ustawa.
Uregulowania prawne
Zgodnie z obowiązująca ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (z późniejszymi zmianami) elektroodpady powinny posiadać oznaczenie przekreślonego kontenera, co wskazuje, że nie mogą być wyrzucane do zmieszanych odpadów. Za takie pozbycie się niechcianego sprzętu grozi kara grzywny w wysokości do 5000 zł.
Wynika to choćby z chęci odzyskania materiałów wykorzystanych do produkcji urządzeń i niezwykle powolnego rozkładania się ich komponentów w naturalnych warunkach. W sprzętach znajdują się powoli uwalniające się i trujące związki bromu, rtęć, polichlorowane bifenyle (PCB), kadm czy freon. Z drugiej strony do wytworzenia choćby komputerów osobistych czy telefonów komórkowych zużywa się aluminium, miedź, srebro i złoto, które z sukcesem można odzyskać do produkcji nowych sprzętów.
Zbiórki i utylizacja
Wymieniona wyżej ustawa obciąża odpowiedzialnością za utylizację elektroodpadów sprzedawców detalicznych i hurtowych, określanych mianem wprowadzających sprzęt. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) jest wymieniany w stosunku 1:1, a więc za każdy nowy monitor możemy oddać jeden stary. Prócz komercyjnych punktów, zbiórki odpadów organizują także gminy. Od 1 października 2006 obowiązkiem jednostek samorządu lokalnego jest informowanie o okresowych i stałych zbiórkach ZSEE, dlatego warto zasięgnąć informacji na stronach naszej gminy lub w lokalnej gazecie.
Zazwyczaj oddanie starego urządzenia wiąże się ze zniżkami na zakup nowego, rabatami na inne oferty lub upominkami. Zastanówmy się więc dobrze, czy w naszym domu nie zalega niepotrzebny grat, który będzie można z pożytkiem dla siebie samego i środowiska oddać na złom.
