Ślusarskie

Młotki ślusarskie – najprostsze z narzędzi

Młotek ślusarski to jedno z najstarszych narzędzi ręcznych. Jego poprzednicy istnieli już w epoce paleolitu i od tamtej pory młotek nie zmienił swojego ogólnego przeznaczenia – służy do uderzania.

Początkowo młotek służył jako broń lub do rozbijania twardego pożywienia (np. orzechów). Wraz z powstaniem kultury i rzemiosła wykształciły się młotki do różnych prac, w tym młotki ślusarskie. Chociaż w przeciągu wieków ich zastosowanie nieco się zmieniało, to ze względu na swoje bardzo proste działanie młotek nie zmienił swojej formy. Jedyne co uległo wyraźnej modyfikacji, to materiały używane do jego produkcji. 

Od czasów rewolucji przemysłowej do wytwarzania młotków stosuje się stal węglową o dużej wytrzymałości udarowej. Wynalezienie procesów projektowania właściwości stali przyczyniło się bardzo mocno do zwiększenia trwałości młotków. Od około 200 lat młotek jest niemal niezniszczalny przy normalnym użytkowaniu. 

Współczesne młotki ślusarskie składają się z metalowej główki, w której wyróżnia się zwykle czoło (obuch) i rąb oraz trzonek. Czołem główki nazywa się jej płaską część, po przeciwnej stronie znajduje się rąb, często zwężający się ku tyłowi. Główną funkcją rąbu było dobijanie gwoździ w zagłębieniach. Często używa się go także do podważania demontowanych elementów. 

Trzonki młotka wykonuje się z drewna lub aluminium pokrytego gumą i tworzywem sztucznym. W większych młotkach trzonek może być wzmocniony stalą. Trzonki są drewniane lub zabezpieczone miękkim materiałem w celu rozproszenia drgań, jakie powstają podczas uderzenia. W innym wypadku każde uderzenie młotkiem wywoływałoby ból. 

Trzonek jest przeważnie słabym punktem każdego młotka. Jeżeli dochodzi do jakichkolwiek uszkodzeń, to niemal zawsze pęka właśnie on. W trzonkach drewnianych zwykle pęknięcie następowało tuż za główką młotka, ponieważ drewno było tam cieńsze (by osadzić główkę) i najbardziej narażone na uszkodzenia. Młotki z nowoczesnymi trzonkami częściej pękają w połowie swojej długości. 

Zaletą trzonków z drewna jest to, że łatwo jest je wymienić na nowe. Trzonki metalowe można zastąpić drewnianymi, ale wymaga to większego nakładu pracy. 

Młotki ślusarskie są stosowane wszędzie tam, gdzie niezbędne jest precyzyjne, ale mocne uderzenie twardą powierzchnią, czyli do wbijania gwoździ, kołków, rozbijania desek (np. szalunkowych), osadzania i demontowania elementów, burzenia ścian, a także w wielu innych sytuacjach. Niemal każdy fachowiec-technik i rzemieślnik mają w swoim zestawie narzędzi młotek. To najprostsze, ale także jedno z najczęściej używanych narzędzi, które stanowi podstawowe wyposażenie w każdym domu, ogrodzie, garażu, warsztacie czy zakładzie produkcyjnym. 

Młotki ślusarskie do różnych zastosowań

Chociaż młotek ślusarski to narzędzie niezwykle proste, niezbędne do skutecznej pracy jest dobranie odpowiedniego rozmiaru główki do zastosowania. 

Najbardziej popularny wariant to lekki młotek ślusarski 300 g lub 500 g. Takie młotki służą do wbijania gwoździ i czynności wymagających podobnej siły uderzenia. Do cięższych prac może zostać użyty młotek ślusarski 1000 g. 

Jeżeli wymagane jest silne uderzenie, należy wybrać średni młotek ślusarski 2 kg. Jest to często podstawowy rozmiar w warsztatach samochodowych, na budowach i w wielu innych miejscach. Młotek ślusarski 2 kg jest dość poręczny, ale jego waga zapewnia już znaczną siłę w uderzeniu. 

Do prac wyburzeniowych, kowalskich i innych, które wymagają wyjątkowo silnych uderzeń, stosowany jest ciężki młotek ślusarski 3 kg lub większy (nawet do 10 kg). Takie młotki często nie mają rąbu, ale po obu stronach główki znajduje się obuch. Młotki kowalskie, nawet o dużej masie, są jednak ukształtowane w tradycyjny sposób, czyli z rąbem. 

Po drugiej stronie niż młotek ślusarski 3 kg+ znajduje się bardzo lekkie narzędzie. Młotek ślusarski100 g lub 200 g jest przydatny do drobnych prac domowych, wbijania cienkich gwoździ w dość delikatne materiały, a więc wszędzie tam, gdzie większe młotki ślusarskie mogłyby być przyczyną szkód. Młotek ślusarski 200 g (lub o zbliżonej wadze) często jest też używany przez osoby pracujące z drewnem. Stosowane są tutaj często młotki z okrągłą główką. 

Jaki młotek ślusarski warto mieć w domu lub warsztacie?

To, jakiego młotka potrzebujesz, zależy od tego, czym się zajmujesz. W mieszkaniu w bloku prawdopodobnie przyda Ci się tylko młotek ślusarski 300-500 g lub nawet mniejszy. Jeżeli masz ogród lub podwórko, to bardzo możliwe, że oprócz lekkiego będzie potrzebny Ci też średni młotek ślusarski 2 kg. Można za jego pomocą wbić w ziemię słupek ogrodzenia czy inny element budowy wystroju. Przyda się też przy drobnych pracach budowlanych.

Młotek 2 kg z pewnością przyda się osobom zajmującym się mechaniką. Jest to optymalny rozmiar do obijania zapieczonych śrub czy zbijania elementów osadzonych na wcisk itp.

Duży młotek ślusarski 3 kg lub 5-6 kg przydaje się dość rzadko i przy specyficznych zastosowaniach. Takie młotki służą do burzenia ścian, wybijania otworów okiennych i drzwiowych, rozbijania kamieni, prac kowalskich i innych zbliżonych czynności. Z ciężkich młotów korzystają też służby (policja, straż pożarna) do wyważania drzwi. Co ciekawe z młotów korzysta się także przy treningu wytrzymałości siłowej. Pewne jest jednak, że nie każdemu potrzebny będą tego rozmiaru młotki ślusarskie. 

Różnej wielkości młotki ślusarskie są bez wątpienia podstawowym narzędziem i powinny mieć swoje miejsce w każdym domu, a tym bardziej w garażach, ogrodach, warsztatach, zakładach rzemieślniczych czy produkcyjnych. Jeżeli nie masz odpowiedniego młotka, już teraz kup go w Castoramie!