Dach z papy – konserwacja pokrycia dachowego i naprawa papą termozgrzewalną

Złoty wiek papy przypadał na lata 60. i 70. Wówczas w polskim budownictwie dominowały dwa typu domów. Typ kostka, z zupełnie płaskim dachem, lub bardzo podobny, ale z delikatnie spadzistym wykończeniem góry. Wyłożenie takiego dachu papą było nie tylko najtańsze, ale również najkorzystniejsze dla właścicieli domów. Wiele z pokryć nałożonych kilkadziesiąt lat temu służy do dzisiaj. Systematyczna konserwacja z pewnością przedłuży ich żywotność na kolejne lata.

Papa – co to za materiał?

Materiał pokryciowy nazywany papą składa się z trzech warstw. Najważniejszą z nich jest warstwa nośna, która może być zbudowana z osnowy z welonu szklanego, włókniny poliestrowej oraz tektury.

Zadaniem tej warstwy jest ochrona materiału przed nagrzaniem, uszkodzeniami mechanicznymi, a także przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym. Obecnie nie stosuje się pap tradycyjnych z osnową z tektury. Zastąpiły je papy termozgrzewalne, których parametry techniczne oraz wytrzymałościowe są znacznie wyższe od poprzednich.

Nowoczesne materiały bitumiczne są bardzo trwałe i lepiej się prezentują. Ich montaż nie jest skomplikowany. Szczególnie estetycznym wykończeniem dachu są gonty bitumiczne, które do złudzenia przypominają rzędy dachówek. Ich najważniejszym elementem jest również warstwa nośna, czyli osnowa z włókna szklanego nasączona bitumem modyfikowanym.

Jak ocenić stan dachu pokrytego papą?

Jak zwykle, najbardziej skuteczny w ocenie stanu technicznego dachu będzie przegląd całej jego struktury. Dokładnie przypatrzmy się skali jego uszkodzeń. Groźnie wyglądające, ale w rezultacie łatwe do naprawy purchle wcale nie decydują o kiepskim stanie dachu.

Uwaga: Gonty bitumiczne sprawdzą się na większości dachów o nachyleniu minimum 12°.

Pęcherze będzie trzeba usunąć, ale nie jest to zbyt trudne i czasochłonne. Wystarczy je przeciąć i pozwolić wyschnąć (pozostawiając w takim stanie na kilka godzin). A następnie dziurę zakleić warstwą papy podkładowej. Łatanie niewielkiej liczby purchli to kolejne kilka lat mocnego dachu bez przecieków. Gorzej, jeśli na jego powierzchni pojawiają się spękania, w postaci całych sieci zniszczeń. Te, nie zawsze uda się usunąć na tyle, by stara warstwa dalej mogła pełnić swoją funkcję.

Uwaga: spękania papy powstają przez oddziaływanie promieni UV, możemy je usunąć masą dyspersyjną, asfaltowo-gumową lub emulsją.

Kiedy nowe pokrycie

Kiedy na powierzchni dachu pojawia się kilkadziesiąt purchli, układających się sieci spękań, warstwę pokryciową będzie prawdopodobnie trzeba całkowicie wymienić, ale najpierw warto spróbować zabiegów naprawczych, np. usunąć pęcherze, wypełnić spękania.

Słońce działa na papę bardzo niekorzystnie, powoduje, że łańcuchy węglowodorów ulegają skróceniu oraz rozbiciu na mniejsze. W ten sposób warstwa pokryciowa pęka. Możemy ją naprawić stosując masę dyspersyjną, asfaltowo-gumową lub emulsyjną. Taki zabieg naprawczy może wystarczyć na kilka lat, powinniśmy mieć jednak świadomość, że przy takiej skali zniszczeń jest to raczej konserwacja doraźna, naprawiony dach będzie bowiem dalej narażony na działanie promieniowania słonecznego oraz czynników atmosferycznych. Jego wytrzymałość na nie zmniejszy się natomiast kilkukrotnie.

Nowe pokrycie z pewnością będzie konieczne na tym dachu gdzie:

Znajduje się kilkadziesiąt pęcherzy,

Kiedy powierzchnię pokrywa warstwa spękań,

Kiedy w pęknięciach pojawiły się rośliny.

W przypadku całkowitej renowacji dachu – nie zrywa się pokrycia starej papy. Raz, że jej utylizacja jest dosyć kłopotliwa, dwa, że nowe pokrycie nie wymaga zdjęcia starego. Wręcz przeciwnie, stara warstwa jest świetnym podłożem pod nowy materiał.

Ważne, aby przed nałożeniem nowego produktu wyrównać powierzchnię dachu. Usuwamy pęcherze i zagruntowujemy dach. Pomocne nam będą preparaty bitumiczne, najlepiej te, które są jednocześnie środkami od tego samego wytwórcy co nowa papa.

Przed remontem koniecznie ustalmy, czy dach przy wcześniejszym pokryciu był smołowany czy pokryty masą asfaltową. Zarówno jedna, jak i druga substancja ma bowiem inny skład chemiczny. Smoła jest produktem uzyskiwanym z węgla, natomiast lepik – z asfaltu.

Rozpoczynamy wymianę

Zaczynamy od miejsc zakładów – należy podgrzać je palnikiem, a następnie przeciągnąć po nich szpachelką – wówczas na całej ich szerokości wtopi się w nie posypka.

Czy wiesz, że: Często mówi się o papie termozgrzewalnej. Ma to związek z nakładaniem tego rodzaju papy. Polega ono na powolnym i równomiernym rozwijaniu rolki, a następnie rozgrzewaniu palnikiem podłoża oraz spodniej warstwy papy – tak długo, aż nie zauważymy wypływu asfaltu.

Zgrzewanie papy, czyli rozwijanie wałka i podgrzewanie palnikiem to podstawowy zabieg, jaki wykonujemy nakładając nowy produkt. Grubość zgrzewu powinna wynosić 0,5-1 cm.

W poszczególnych warstwach, arkusze materiału należy przesunąć względem siebie tak, aby zakłady (zarówno podłużne, jak i poprzeczne) nie nakładały się na siebie. Aby uniknąć zgrubień papy na zakładach, warto przyciąć narożniki układanych pasów pod kątem 45°.

Wyróżnia się następujące sposoby mocowania papy na dachu:

Przyklejanie lepikiem asfaltowym – na gorąco lub na zimno, stosowane raczej podczas naprawy papy, nie na nową warstwę; klej może zatem nie dać tak mocnego trzymania do warstwy starej,

Mechaniczne – używając wkrętów z szerszymi podkładkami, stosowane bardzo często na dachach spadzistych,

Zgrzewanie – poszczególne rolki traktujemy palnikiem lub zgrzewarką, w ten sposób poszczególne płaty papy scalają się ze sobą, metoda stosowana na dachach płaskich.

Która papa będzie dobra?

Jeśli tylko zabezpieczamy dach, spokojnie możemy zastosować papę wykonaną na osnowie tekturowej (rzadziej) lub z welonu szklanego. Kleimy ją wówczas lepikiem. Jeśli naprawiamy dach, szczególnie na budynkach starszych, lepiej wybrać papy modyfikowane, które mocowane są mechanicznie i mają dłuższy okres gwarancji. Jeśli zależy nam na oszczędnościach i jesteśmy przygotowani na ewentualną konserwację materiału w przyszłości, wybierzmy papy zgrzewalne oksydowane. Jeśli wreszcie zależy nam na czasie oraz niezawodności zdecydujmy się na papę modyfikowaną – idealną do jednowarstwowych pokryć dachowych.

Uwaga: Papy termozgrzewalnej nie można układać na zbyt wilgotne podłoże o słabej wytrzymałości.

Jakie mamy możliwości renowacji dachu pokrytego papą? Wyróżnia się następujące sytuacje:

Całkowite zerwanie starych powłok – konieczne wówczas, gdy na naszym dachu jest już więcej niż 5 warstw starych powłok lub gdy stare deskowanie zostało uszkodzone. Nowe pokrycie papą daje też dużo większą gwarancję, że materiał dobrze się zgrzeje do podłoża. Zrywając starą papę przygotujmy się na dużo wyższe koszty, konieczność zabezpieczenia połaci dachowej przed opadami atmosferycznymi oraz częściową reparację podłoża.

Jedna warstwa papy termozgrzewalnej – układamy na starym podłożu, ale tylko wtedy, kiedy jest ono odpowiednio przygotowane (wyrównane, osuszone, uzupełnione). Podłoże powinno być także zagruntowane.

Przy czym konieczne będzie zerwanie warstw starej papy w korytach. Należy tam wgrzać nową papę podkładową oraz wierzchniego krycia.

Renowacja wraz z osuszeniem istniejącej izolacji – do miejsc zawilgoconych najlepiej użyć papy wentylacyjnej lub termozgrzewalnej. Na wilgotnej powierzchni wykonujemy otwory tak, aby stojąca w nich woda mogła się wydostać na zewnątrz. Układamy na nim papę wentylacyjną, na styk. Następnie zgrzewamy warstwę papy wierzchniego krycia.

Remont pokrycia z dociepleniem – przeprowadzamy z zastosowaniem styropianowych płyt izolacyjnych. Przygotowujemy podłoże, dokładnie tak, jak opisano powyżej, a następnie przyklejamy je do podłoża klejem bitumicznym lub mocujemy mechanicznie. Następnie na płytę zagrzewamy papę. Nie należy stosować w tym systemie pap na osnowie z welonu szklanego.

Nie popełniajmy błędów: Zagruntujmy podłoże przed ułożeniem papy termozgrzewalnej. Dobrze rozgrzejmy papę palnikiem, inaczej produkt nie będzie trzymał się podłoża. Wykonujmy szerokie zakłady poprzeczne. Pamiętajmy o użyciu papy perforowanej w miejscach kominków wentylacyjnych.