Jakie są rodzaje wiązarów
Z wiązarami spotykamy się na co dzień, nawet jeśli nie znamy się na budownictwie. Wystarczy że zerkniemy na dach domu jednorodzinnego – pod warstwą dachówek i poszycia znajduje się konstrukcja, która go podtrzymuje – to wiązar. Jak jest zbudowany i jakie mamy jego odmiany?
Gdyby ściągnąć pokrycie dachu, oczom naszym ukazałaby się konstrukcja z drewna przypominająca kształtem dach. To jego konstrukcja nośna, której zadaniem jest przeniesienie obciążeń z dachu na ściany i słupy – te zaś stanowią podpory główne domu. Wybór odpowiednich wiązarów związany jest z następującymi kwestiami:
- jak duża jest przestrzeń do przykrycia dachem,
- czy ma ona być powierzchnią użytkową,
- jaki jest stopień skomplikowania konstrukcji dachu.
Jako materiał na podpory więźby dachowej używane jest drewno. Do poprawnego wykonania wiązarów i ich zamocowania przyda się sprawdzona brygada ciesielska – stopień skomplikowania prac i waga materiałów, które mają być ze sobą ściśle połączone, praktycznie uniemożliwiają ich wykonanie w pojedynkę przez człowieka niedoświadczonego w ciesielskim fachu. Zamocowane wiązary nie mogą stykać się z przewodami kominowymi ani elementami innych instalacji. Jeśli wiązar ma dużą rozpiętość podpór, dodatkowo wzmacnia się go za pomocą drewnianych belek. Jeśli projekt domu przewiduje dach płaski, także ten możemy zbudować na wiązarach, ale w tym wypadku – kratowych. Jeśli mamy do czynienia z dachem spadzistym, w grę wchodzić będą – w zależności od stopnia jego skomplikowania – następujące rodzaje wiązarów:
- wiązar krokwiowy – zdecydowanie najprostszy w konstrukcji. Składają się na niego dwie skośne krokwie oparte o poziomą belkę (która może być zarazem stropem pomieszczenia usytuowanego niżej). Pomiędzy krokwiami a belką wiązarową umieszcza się murłaty lub belki oczepowe – ma to miejsce we wszystkich rodzajach wiązarów.
- wiązar jętkowy – ma większą rozpiętość od krokwiowego (do 9 m) oraz dodatkową poziomą poprzeczkę (jętkę). Gdy ze względu na dużą rozpiętość podpór lub konkretne rozwiązanie konstrukcyjne potrzebne jest wzmocnienia wiązara, w tym charakterze używane są dodatkowe belki jako podpory.
- wiązar płatwiowo-kleszczowy jest najczęściej wybierany w przypadku dużych rozpiętości (do 16 m), w jego skład wchodzą podpory dla krokwi – płatwie – rozmieszczone poziomo wzdłuż więźby dachowej, umieszczane między płatwiami a stropem poddasza stolce, miecze usztywniające więźbę oraz przeciwne do nich kleszcze.
- wiązar wieszarowy, w którym dodatkowym elementem konstrukcyjnym są wieszaki dźwigające krokwie przy pomocy płatwi. Pojedynczy wieszak stosuje się do 8 m rozpiętości, w przypadku większych potrzebne będą dodatkowe wraz ze wspomagającymi je krzyżulcami.
Kiedy konstrukcja z wiązarów jest gotowa, pozostaje zamocować do niej folię wstępnego krycia, która będzie podstawą pod łaty i kontrłaty, na których położone będzie pokrycie dachowe – od płyt bitumicznych po dachówki.