Stapelia
Łac. Stapelia
Stapelia, z łac. Stapelia, znana również pod nazwą brudnota, jest rodzajem roślin z rodziny trojeściowatych lub, jak podają inne ujęcia systematyczne – z toinowatych. Bylina ta pochodzi z suchego i gorącego klimatu południowej, wschodniej i środkowej Afryki.
Stapelia jest niskim, tworzącym kępę sukulentem o charakterystycznych, mięsistych i grubych liściach. Znamienny dla niej jest zdumiewający, przypominający rozgwiazdę kwiat, który jest niezwykle reprezentacyjny wizualnie, ale wydziela intensywny, nieprzyjemny zapach. Dzięki niemu zwabia do siebie muchy, które go zapylają. Stapelia rośnie nisko i ma kanciaste, żebrowane pędy, które rozgałęziają się u nasady. Kwiaty są zazwyczaj ciemnopurpurowe, a niektóre zdobione różnobarwnymi plamkami i pasami; mogą osiągać średnicę nawet 30 cm. Pędy tego sukulentu wznoszą się pionowo w górę, mogą być jasnozielone lub szarawe i mierzyć około 20 cm wysokości. Stapelia zwana jest również zamszycą i gwiazdą szeryfa.
Ze względu na jej pochodzenie stapelia wymaga określonych warunków uprawy. Przede wszystkim należy jej zapewnić stałą temperaturę, wyższą niż 10°C – w przeciwnym razie zginie. Ze względu na umiarkowany klimat, w Polsce może być uprawiana jedynie w pomieszczeniach, podobnie jak inne sukulenty. Stapelia wymaga przepuszczalnego i żyznego podłoża – dobry drenaż zapobiegnie jej podgniwaniu u nasady. Ziemia powinna być bogata w piasek i żwir. Stanowisko dla stapelii należy wybrać półcieniste. W okresie wegetacji nie może być nadmiernie podlewana, a zimą nawodniona tylko wtedy, gdy istnieje ryzyko jej zwiędnięcia. W połowie wiosny musi być przesadzona. Roślina ta może być atakowana przez wełnowca korzeniowego i pędowego.
Stapelię można rozmnażać poprzez ukorzenianie odrostów, które często mają już małe korzenie, dlatego są gotowe do sadzenia w doniczkach.
W sprzyjających warunkach stapelia może zakwitnąć o każdej porze roku, ale zazwyczaj wydaje kwiat w sierpniu, a utrzymuje się on do końca października. Sukulent ten jest wykorzystywany do ozdoby pomieszczeń.
