Dach naczółkowy – montaż, zalety i wady

Dach naczółkowy to nieodłączny element architektury podhalańskiej. Nie dzieje się tak bez powodu – naczółek pełni bardzo ważną funkcję. Konstrukcja dachu naczółkowego łączy prosty dach z jego ozdobnymi wariacjami. Jak wygląda dach naczółkowy, jak prawidłowo go zbudować oraz jakie ma wady i zalety takie rozwiązanie architektoniczne? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Przejdź do następnych akapitów:

Dach naczółkowy – jak wygląda?

Dach z naczółkami to nic innego jak dwuspadowy dach, którego narożniki zostały ścięte. To rozwiązanie rozpoznać można najłatwiej po charakterystycznym trójkątnym górnym fragmencie połaci. Ten niewielki fragment dachu pełni funkcję ochronną – zapewnia stabilność całej konstrukcji przed bardzo silnym wiatrem. Z tego powodu dach naczółkowy silnie kojarzony jest z architekturą Podhala, która musiała w jakiś sposób obłaskawić naturę i wiejące w tym rejonie wiatry halne. Ułatwia także odpływ wody deszczowej z połaci dachu. Dach naczółkowy do Polski przywędrował z zachodu Europy. Z tego powodu nazywany jest też dachem pruskim lub niemieckim. 

Obecnie dachy naczółkowe stosowane są w wielu nowoczesnych projektach zarówno domów murowanych, jak i drewnianych domków rekreacyjnych. Domy z dachem naczółkowym można teraz spotkać w każdym zakątku Polski, nie tylko na Podhalu.

Przeczytaj również: Co to jest gont?

Konstrukcja dachu naczółkowego – etapy pracy 

Jednym z ciekawszych rozwiązań architektonicznych jest właśnie dach naczółkowy. Konstrukcja tego dachu jest bardzo podobna do zwykłego dachu dwuspadowego, przy czym belka szczytowa jest ścięta. Tworzy się przez to trójkątny klin pomiędzy jedną a drugą połacią dachu dwuspadowego. Klin ten jest niewielki – sięga nieco niżej niż linia kalenicy. Umożliwia to zatem montaż okna, a nawet okna balkonowego na poddaszu. Naczółek może być nieco cofnięty względem ściany szczytowej, ale równie dobrze może być także wysunięty od niej, tworząc jej dodatkową ochronę. 

Konstrukcja dachu naczółkowego może być oparta na więźbie krokwiowej, krokwiowo-jętkowej oraz krokwiowo-płatwiowej. Jakie są etapy budowy dachu naczółkowego?

dach naczółkowy

Projekt

Każda budowa oparta jest na dokładnym projekcie. Bazując na jego szczegółowych danych zawartych w rysunkach technicznych, można postawić dom, unikając błędów konstrukcyjnych i zapewnić sobie jego trwałość na kolejne dziesięciolecia.

Konieczne jest zatem stosowanie się do wszystkich w nim zawartych zapisów. W zakresie wznoszenia dachu będzie to jego rodzaj, ilość krokwi, ich rozmieszczenie, umiejscowienie okien dachowych i rynien.

Gotowe projekty można zakupić w internecie. Można także zaprojektować swój dom indywidualnie. Nie zwalnia to jednak z obowiązku dostosowania się do ogólnych przepisów prawa budowlanego.

Wzniesienie więźby dachowej

Wznoszeniem więźby dachowej zajmują się dekarze. Jednak proste konstrukcje można wykonać także samodzielnie. Konieczna jest wtedy mechanizacja pracy lub pomoc kilku rosłych mężczyzn, którzy radzą krokwie. Więźba dachu naczółkowego jest bliźniaczo podobna do więźby dachu dwuspadowego. Różni ją jednak konieczność uwzględnia dodatkowych dwóch krokwi w części naczółkowej. W górnym narożniku znajduje się tzw. wymian, który daje podparcie dla środkowej, najdłużej krokwi. Jest on konieczny, by uniknąć zbiegnięcia się w kalenicy 4 krokwi w jednym punkcie. W dolnej części naczółka montowane są jętki zgubne, podpierające wszystkie krokwie w naczółku. 

Sprawdź także: Jakie wybrać rynny – plastikowe czy metalowe? Podpowiadamy

Deskowanie lub foliowanie więźby dachowej

Więźbę dachową należy pokryć materiałem, by zapewnić mu szczelność. W tym celu przed laty bardzo popularne było deskowanie dachu. Obecnie rezygnuje się z tej czynności, która była dosyć czaso i kosztochłonna, zastępując ją o wiele szybszym foliowaniem dachu. W tym celu na krokwie montuje się folię paroprzepuszczalną. Jej celem jest zabezpieczenie konstrukcji przed dostawaniem się do środka wody opadowej. Od środka natomiast folia skonstruowana jest tak, by oddawać do atmosfery zebraną wewnątrz parę wodną.

By zmaksymalizować pewność, że dach będzie szczelny, producenci folii sugerują, by kłaść ją z 10-centymetrowym zakładem. Kiedy więc jeden arkusz się kończy, kolejny należy położyć tak, by nachodził na wcześniejszą warstwę. Dla ułatwienia pracy zakładka ta oznaczana jest na kolejnych arkuszach folii.

Łacenie dachu

Łacenie dachu polega na ułożeniu łat i kontrłat na połaci dachowej. Do krokwi montowane są kontrłaty, do których w następnej kolejności mocuje się łaty dachowe – są to deski zamontowane horyzontalnie. Mocuje się na nich poszycie dachowe. W ten sposób zapewniona zostanie odpowiednia cyrkulacja powietrza między membraną (czyli folią) a dachówką. Kontrłaty zbiegają się ze sobą w kalenicy, czyli w najwyższym punkcie dachu.

Montaż rynien i okien

Kiedy poszycie dachowe jest już w zasadzie gotowe, nadchodzi czas na osadzenie okien oraz systemów rynnowych. Nadal wszystko powinno być podparte projektem, by nie osłabić konstrukcji dachu.

dach naczółkowy

Wykończenie dachu

Mając położone rynny i wstawione okna, można przejść do prac wykończeniowych. Dachy naczółkowe nie wymagają użycia żadnych wyselekcjonowanych materiałów. Dach zatem można pokryć tańszym gontem, blachodachówką, a także dachówkami prostymi lub klasycznymi. 

Warto też zwrócić uwagę na wykończenie okapu. Jego zabudowa (choć nie jest konieczna) zabezpieczy dach przed gryzoniami, owadami i ptakami, które mógłby uszkodzić poszycie dachu.

Zainspiruj się: Czym pokryć dach? Przegląd materiałów, które możesz wykorzystać

Dach naczółkowy – zalety i wady

Dach dwuspadowy naczółkowy jest jednym z ciekawszych rozwiązań architektonicznych w budownictwie. Ma kilka zalet:

  • wzmacnia dach, przez co staje się on odporny na huraganowe porywy wiatru;

  • dobrze odprowadza wodę opadową i śnieg;

  • osłania szczyty budynku;

  • daje funkcjonalną przestrzeń na poddaszu, mimo skosów dachowych.

Naczółkowy dach ma także wadę. Jest nią dosyć wysoki koszt, wynikający z rozbudowanej więźby dachowej. Zbudowanie jej bezbłędnie wymaga wiedzy i doświadczenia, a to także ma swój koszt. Jednak bezpieczeństwo, jakie daje dach naczółkowy, jest więcej warte.

Data publikacji: 21.12.2022

Data aktualizacji: 21.12.2022