Płaskie

Klucze płaskie – niezbędne narzędzia 

Klucz płaski to podstawowy i najstarszy typ narzędzia do obsługi śrub z łbem sześciokątnym. Głowica klucza ma kształt połowy łba śruby z przedłużonymi bocznymi ramionami. Nasuwa się ją z boku na łeb, ścianki zapierają się o niego i możliwe staje się przyłożenie momentu siły w celu jej przykręcenia lub wykręcenia. 

Klucze płaskie swoją historią sięgają średniowiecza. Powszechne znaczenie zyskały jednak dopiero w okresie rewolucji przemysłowej. W XVIII i XIX wieku powstawało coraz więcej maszyn i urządzeń, które wymagały połączeń śrubowych. Z tego powodu z czasem wymiary śrub i kluczy stały się standaryzowane. Od tamtej pory do masowej produkcji mogły wejść także dopasowane do śrub klucze.

Nowoczesne klucze płaskie wykonuje się ze stali narzędziowej, czyli stali stopowych z domieszkami takich metali jak chrom i wanad (stal chromowo-wanadowa – Cr-V) czy chrom i molibden (stal chromowo molibdenowa Cr-Mo). Dodatki stopowe zapewniają kluczom odporność na korozję oraz lepsze właściwości mechaniczne. Wanad i molibden poprawiają hartowność, zwiększają wytrzymałość zmęczeniową i niwelują negatywne skutki obróbki termicznej. Chrom ma głównie działanie antykorozyjne. 

W czasie produkcji klucz płaski jest zwykle odlewany w formach, następnie trafia do obróbki skrawaniem, która nadaje mu ostateczną formę, by na koniec zostać przekazanym do kuźni, gdzie następuje obkuwanie i hartowanie materiału, które nadaje mu ostatecznych właściwości mechanicznych. Dzięki tak skonstruowanemu procesowi produkcji klucze są wykonane precyzyjnie i wygodnie wykończone. Cechują się wytrzymałością i odpornością, a ich poszczególne części mogą mieć zróżnicowane cechy i właściwości. Dzięki temu stają się jeszcze trudniejsze do uszkodzenia. 

Chociaż do śrub z łbem sześciokątnym wymyślono wiele innych rodzajów narzędzi, takich jak klucze oczkowe czy nasadowe, przy których klucze płaskie mają sporo wad (przede wszystkim mniej stabilne osadzenie głowicy klucza na łbie śruby), to w dalszym ciągu istnieją zastosowania właśnie dla nich. Klucze płaskie używane są w miejscach, gdzie nie da się założyć nasadki i wygodnie przekładać oczka, a także do skręcania króćców rur, rurek, przewodów i innych elementów ciągłych, na które nie da się nałożyć kluczy zamkniętych. Klucz płaski może być także nałożony na łeb pod pewnym kątem w stosunku do jego dolnej płaszczyzny. Nie jest to możliwe przy kluczach oczkowych i nasadowych, więc dobrze sprawdza się w miejscach o ograniczonej przestrzeni na obrót klucza. 

Niemal każdą śrubę, na którą da się nałożyć klucz oczkowy, można odkręcić także kluczem płaskim – odwrotna zależność jednak nie zachodzi. Dlatego jeżeli chcesz mieć tylko jeden zestaw kluczy, lepszym wyborem będą właśnie klucze płaskie. 

Klucze płaskie – rozmiary i dopasowanie do śrub

Klucze płaskie występują w dwóch standardach – metrycznym i calowym. Z kluczy (i śrub) calowych korzysta się przede wszystkim w krajach anglosaskich (chociaż ze względu na dawną obecność w UE, urządzenia z Wielkiej Brytanii często łączone są śrubami metrycznymi). W kontynentalnej Europie, większości Azji, Afryki i Ameryce Łacińskiej dominuje system metryczny.

Rozmiar klucza płaskiego określany jest jako odległość pomiędzy bocznymi, wewnętrznymi ścianami jego głowicy. W systemie metrycznym podawany jest on w milimetrach. Wielkość łba śruby zwykle odpowiada także średnicy jej gwintu.

Klucz płaski 10 przeważnie pasuje do śrub M6, czyli z gwintem o średnicy 6 mm. W niektórych standardach śruby M6 mają łeb na klucz 8 (głównie w Azji). Klucz płaski 13 przeważnie pasuje do śrub M8, w urządzeniach z Azji często zamiast łba 13 stosuje się łeb 12 lub 11 mm. Śruby M10 odkręca się kluczem 16 lub 17 (w Azji 15). M12 kluczem 18 lub 19. Klucz 21 i 22 zwykle pasuje do śrub M14, a klucz płaski 24 do M16. Klucz płaski 27 odkręca śruby M18, a klucz płaski 30 – M20. W zestawach spotkać można jeszcze klucz płaski 32 (M20) oraz rzadziej klucz płaski 36 (M24).

Rozmiary śrub, a więc także kluczy, dopasowane są do obciążeń, jakie musi przenosić dane połączenie śrubowe. Śruby na klucz płaski 10 zwykle nie są montowane w newralgicznych punktach urządzeń mechanicznych, ale bardzo często mocują obudowy, osłony i elementy statyczne. Przeważnie podstawowe śruby konstrukcyjne w samochodach czy sprzęcie AGD to M18, M10 i M12. Oznacza to, że w Twoim zestawie kluczy musi znaleźć się klucz płaski 13, 16/17 i 18/19. Większe śruby, na klucz płaski 30, 32 czy 36 są stosowane w połączeniach hydraulicznych starszego typu i większych samochodach. Pojedyncze duże nakrętki można znaleźć także w małych autach. Na przykład nakrętka mocująca półoś napędową w piaście przeważnie ma rozmiar na klucz płaski 36. 

Klucze płaskie mają zwykle różniące się rozmiarem głowice po obu stronach korpusu. Najczęściej są to wymiary sąsiadujące, często spotykane w śrubach o podobnym rozmiarze. Na przykład klucz płaski 24/27 lub klucz płaski 32/36. Oznacza to, że po jednej stronie znajduje się klucz płaski 27 mm, a po drugiej 24 mm lub 32 i 36 mm. 

Klucze płaskie – warto je mieć 

Klucz płaski to narzędzie podstawowe. Chociaż można go zastąpić kluczami nastawnymi, to o wiele wygodniejsze jest odkręcanie i przykręcanie śrub z pomocą specjalnego narzędzia. Szczególnie przy większych śrubach, gdy niezbędne jest użycie większej siły, stabilniejsze oparcie klucza o łeb będzie istotne. Klucz płaski 32 pozwoli o wiele bezpieczniej odkręcić śrubę M22 niż klucz francuski. 

W domowym zestawie narzędzi powinny znajdować się klucze płaskie w rozmiarach od 8 do 22 mm. W zestawach garażowo-warsztatowych warto skompletować klucze aż do rozmiaru 36. Klucz płaski może mieć oczywiście także w o wiele większe rozmiary, nawet do ponad 100 mm. Jednak klucze większe niż 36 są stosowane niemal wyłącznie w rozwiązaniach specjalistycznych, na przykład w serwisie samochodów ciężarowych, statków, maszyn budowlanych czy przemysłowych. 

Na tradycyjne śruby z łbem sześciokątnym skręcane są nie tylko urządzenia, maszyny i pojazdy, ale także kanapy, meble, sprzęt domowy i wiele innych przedmiotów codziennego użytku. Mając w domu podstawowy komplet kluczy płaskich, lub chociaż kilka podstawowych rozmiarów (8, 10, 13, 15), o wiele łatwiej przyjdzie Ci utrzymanie domu czy mieszkania w dobrym stanie, dokonanie drobnych napraw czy dokręcenie poluzowanych połączeń.

Jeżeli lubisz majsterkować, samodzielnie naprawiać swoje auto albo prowadzisz działalność związaną z techniką, to klucze płaskie są podstawowym wyposażeniem, z którego będziesz korzystać częściej, niż Ci się wydaje. Pojazdy, maszyny i urządzenia mają dziesiątki połączeń, które można obsłużyć, używając wyłącznie klucza płaskiego. Dlatego bez niego nie będziesz w stanie zrobić niemal niczego. 

Jeżeli szukasz dobrej jakości kluczy płaskich w atrakcyjnej cenie, sprawdź ofertę Castoramy. Znajdziesz tutaj klucze Magnusson ze stali chromowo-wanadowej z dożywotnią gwarancją.