Kanały wentylacyjne

Kanały wentylacyjne do domu i budynków gospodarczych

Wentylacja to jedna z instalacji, która jest niezbędna w dobrze zaprojektowanych budynkach, niemal bez względu na ich przeznaczenie. Wyróżnia się dwa podstawowe typy wentylacji, czyli grawitacyjną (naturalną) i mechaniczną. 

Wentylacja naturalna wykorzystuje zjawisko przepływu gazu pomiędzy ośrodkami o różnych ciśnieniach. Cieplejsze powietrze jest w niej wypychane z pomieszczenia przez chłodniejsze, poprzez pionowe kanały wentylacyjne. 

Wentylacja mechaniczna wykorzystuje urządzenia, które wspomagają przepływ powietrza. Są to wentylatory napędzane siłą wiatru lub elektryczne (w tym okapy kuchenne). Obecnie rolę tę pełnią także klimatyzatory, rekuperatory i pompy ciepła, które także wymuszają ruch powietrza pomiędzy wnętrzem a otoczeniem. Bez względu na typ wentylacji niezbędne są kominy i kanały wentylacyjne łączące poszczególne pomieszczenia, komponenty układu wentylacji i wyprowadzające powietrze poza obręb budynku. 

Kanał wentylacyjny to rura, przez którą przepływa powietrze w celu jego wymiany w pomieszczeniu. Rury do wentylacji są także częścią układów klimatyzacji i ogrzewania nadmuchowego, które w ostatnich latach jest coraz częściej wykorzystywane, ponieważ jest optymalnym sposobem podwyższania temperatury pomieszczeń przy rekuperacji.

Rury wentylacyjne wykonuje się przede wszystkim z polistyrenu lub PVC (polichlorku winylu, opisywanego także jako PCV). Spotkać można także rury do wentylacji ze stali ocynkowanej, jednak ze względu na wysokie koszty jest to rzadko stosowane rozwiązanie w przypadku instalacji domowych. Tworzywa sztuczne są tańsze, są odporne na wilgoć (nie korodują) i wystarczająco wytrzymałe, aby spełniały swoje zadania. 

Oprócz rur do budowy instalacji niezbędne są kołnierze (do osadzania w ścianie) łączniki, kolanka, trójniki i inne elementy dodatkowe. 

Dlaczego kanały wentylacyjne są tak ważne?

Zadaniem wentylacji jest wymiana powietrza w pomieszczeniu. Napływa ono z zewnątrz przez nieszczelności okien lub specjalne nawiewniki, a to z wnętrza wypływa przez kanał pod wpływem różnicy ciśnień lub urządzenia mechanicznego. 

Powietrze powinno być stale wymieniane w pomieszczeniu, głównie ze względu na gromadzącą się w nim wilgoć. Gdyby nie była ona usuwana, skraplałaby się na ścianach, a to powodowałoby powstawanie grzybów i pleśni. 

W pomieszczeniu niewentylowanym z czasem spada też zawartość tlenu w powietrzu. Gdy jest go mniej niż 19% odczuwalne jest osłabienie, otępienie, senność i inne dolegliwości, poza tym powietrze staje się ciężkie, trudno nim oddychać. W szczelnym pomieszczeniu może też łatwo dojść do zwiększenia się stężenia dwutlenku węgla, co także jest niebezpieczne dla zdrowia.

Wymiana powietrza pozwala też na częściowe usunięcie drobnoustrojów i cząsteczek zapachowych z wnętrza. 

W układach klimatyzacji i rekuperacji przez kanały wentylacyjne przesyłane jest powietrze do agregatów zewnętrznych i ponownie wprowadzane do pomieszczenia. Pozwala to na regulację temperatury we wnętrzu, skuteczne osuszanie go i oczyszczanie. 

Nowoczesne kanały wentylacyjne w układach klimatyzacji powinny być wyposażone w filtry, ponieważ ze względu na obieg powietrza w ich wnętrzu i zmianę temperatury prowadzącą do skraplania się płynów, mogą w nich rozwijać się patogeny (grzyby, bakterie). Filtry przeważnie umieszcza się w stalowych obudowach na przewodach doprowadzających powietrze z zewnątrz. 

Wentylacja jest krytycznie istotna w pomieszczeniach, gdzie znajdują się kuchenki, piecyki gazowe, kominki, kozy i inne urządzenia, wykorzystujące spalanie do ogrzewania. Do podtrzymania płomienia niezbędny jest tlen, który pobierany jest z pomieszczenia. Jeżeli tlenu będzie zbyt mało, dojdzie do spalania niepełnego, w wyniku którego powstaje tlenek węgla, zwany czadem, który jest śmiertelnie niebezpieczny. W takim wypadku dobrze zbudowane kanały wentylacyjne są ważne dla bezpieczeństwa. 

Kanały wentylacyjne – rodzaje

Rury do wentylacji można podzielić pod względem kilku parametrów. Najważniejszym z nich jest powierzchnia przekroju wewnętrznego. Zależy od niej objętość powietrza, jakie może płynąć danym przewodem. 

Objętość tę oblicza się, biorąc pod uwagę powierzchnię pomieszczenia, liczbę osób maksymalnie przebywających we wnętrzu, jego typ (w kuchni czy łazience wymagana jest wydajniejsza wentylacja), rodzaj instalacji (mechaniczna czy grawitacyjna), długość przewodów i różnicę wysokości pomiędzy ujściem komina i kratką wentylacyjną we wnętrzu. 

Są to skomplikowane obliczenia, którymi zajmują się głównie specjaliści. W prostych aplikacjach, na przykład do wentylacji domku na działce czy własnoręcznie zbudowanego ogrodowego warsztatu, można samodzielnie obliczyć niezbędne wartości za pomocą dostępnych on-line kalkulatorów. Nie sprawdzą się one jednak przy projektowaniu instalacji w domach i innych budynkach o złożonym układzie wnętrza.

Drugim parametrem jest kształt przekroju, jaki ma kanał wentylacyjny. Najczęściej stosowane są kanały wentylacyjne prostokątne i okrągłe. Rury wentylacyjne, których przekrój jest prostokątem o wysokości znacznie mniejszej od szerokości, to kanał wentylacyjny płaski. 

Kanał wentylacyjny okrągły przy tej samej objętości wewnętrznej zajmuje mniej miejsca w murze od prostokątnego. Ma też mniejszy ciężar własny, co jest istotne przy rozbudowanych instalacjach w budynkach wielopiętrowych. Różnica masy może być spora, w instalacjach stalowych, sięga nawet 25%. Jednak kanały wentylacyjne w domach są na tyle krótkie, że jest to kwestia pomijalna. 

Kanał wentylacyjny okrągły jest tańszy w montażu powierzchniowym, ponieważ na każdy odcinek wystarczy zastosować pojedynczy wieszak. Okrągłe rury wentylacyjne wymagają także mniejszej ilości materiałów izolacyjnych. 

Kanały wentylacyjne prostokątne lepiej sprawdzają się przy instalacji w ścianach murowanych. Kanał wentylacyjny okrągły zwykle umieszcza się w kwadratowym otworze, a przestrzeń pomiędzy budulcem a rurą wypełnia pianką montażową. Prostokątne rury do wentylacji można umieszczać w taki sposób, aby cegły, pustaki czy bloczki stykały się z zewnętrznymi ściankami. Dzięki temu puste przestrzenie w murze są mniejsze. W przypadku montażu podwieszanego kanały wentylacyjne prostokątne wymagają zwykle podwójnych wieszaków na każdy odcinek. 

Kanał wentylacyjny płaski znajduje zastosowanie przede wszystkim w stropach i podłogach. Ze względu na niewielką wysokość można umieścić go pod wylewką betonową, nad podwieszanym sufitem (np. z płyty gipsowo-kartonowej) czy nad szafkami w kuchni. Zwykle kanał wentylacyjny płaski ma mniejszą wydajność niż okrągłe i prostokątne rury wentylacyjne, dlatego częściej spotyka się go w instalacjach mechanicznych czy w ogrzewaniu nawiewowym. 

Oddzielnym rodzajem materiału na kanały wentylacyjne są rury elastyczne. Ich szkielet stanowi stalowy drut zwinięty w spiralę, na którym rozciągnięto siatkę z tworzywa sztucznego i powłoki z folii metalowej (cienkiej blachy). Dzięki temu kanał wentylacyjny może być niemal swobodnie kształtowany. Tego typu rozwiązanie często stosowane jest przy instalacji wyciągów kuchennych i innych urządzeń, które wykorzystują kanał wentylacyjny.

Zobacz również:

Wentylacja i klimatyzacja | Klimatyzatory przenośne | Uszczelniacze do klimatyzacji | Klimatyzery | Nawilżacze powietrza | Oczyszczacze powietrza | Osuszacze powietrza | Pochłaniacze wilgoci | Systemy wentylacji | Anemostaty | Anemostaty nawiewne | Anemostaty wywiewne | Kratki wentylacyjne | Przewody wentylacyjne | Rekuperatory | Wentylatory kanałowe | Wentylatory łazienkowe | Wentylatory osiowe | Wentylatory sufitowe | Wentylatory