Ta sytuacja należy do częstych: mamy gotowy projekt domu, dopełniamy wszelkich formalności, budowa rusza i w miarę postępu prac okazuje się, że przeznaczone na nią fundusze topnieją w oczach. Aby doprowadzić ją do końca, konieczne będzie ograniczenie metrażu, okrojenie bryły budynku, rezygnacja z wcześniej niezbędnych, uwzględnionych w zaakceptowanym projekcie elementów. Musimy zdecydować się na zmiany, a te muszą zostać uwzględnione w gotowym, ale przystosowanym do wprowadzenia modyfikacji projekcie, a niektóre z nich zaakceptowane przez miejscowego starostę. Które dokładnie? Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne będzie rozgraniczenie zmian jako czynników istotnych i nieistotnych.
Czynniki istotne w projekcie budowlanym
Do stosunkowo nieczęstych, ale możliwych, należy sytuacja, kiedy w miarę postępu prac nadarza się sposobność zwiększenia ich zakresu. Kiedy przykładowo zechcemy dobudować kolejne piętro do powstającego budynku, będzie to czynnikiem istotnym, który powinien zostać pozytywnie zaopiniowany przez te same osoby, które odpowiedzialne były za udzielenie pozwolenia na budowę. Ta sama sytuacja miałaby miejsce, gdybyśmy zmienili sposób użytkowania budynku (lub jego części) i ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 
Podobnie z decyzją dotyczącą warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Niestety, podobne czynności polegające na złożeniu do zaopiniowania nowego projektu będą nas czekały w przypadku zmian in minus – kiedy w miarę postępu prac konieczne będzie okrojenie terenu działki (a co za tym idzie – przesunięcie zewnętrznej ściany budowli względem jednego z jej brzegów), rezygnacja z co najmniej jednego piętra, zmiana długości, szerokości i wysokości powstającej budowli.
Co należy do czynników nieistotnych?
Czynniki nieistotne to te, których nie musimy przedłożyć do zaopiniowania przez odpowiedzialne za to osoby w miejscowym starostwie. Jeśli tylko wznoszony naszym staraniem budynek ma zakładane w projekcie wymiary i kubaturę, możliwe jest zrezygnowanie z materiału, który przewidywaliśmy, i zastosowanie innego. Podobnie będzie z liczbą okien, drzwi i ich usytuowaniem. Nie wymagają pozwolenia zmiany w przebiegu instalacji grzewczej, wodociągowej i energetycznej ani miejsca usytuowania kotła grzewczego. Jeśli w trakcie budowy zmienimy przeznaczenie danego pomieszczenia, należy to również do czynników nieistotnych. Do pewnego stopnia dopuszczalne są zmiany związane z kształtem dachu (rodzaj materiału na poszycie dachowe można dowolnie zmienić) – jeśli stopień jego nachylenia i wysokość kalenicy zmieści się w granicach określonych przez wymogi planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy, nie będziemy musieli starać się o wydanie kolejnego pozwolenia na budowę.
