W skład procesu budowlanego nie wchodzi projektowanie – dotyczy on rozpoczęcia prac budowlanych, chociaż nie zawsze jest tak, że projekt budynku jest gotowy i skończony z chwilą wbicia pierwszej łopaty. Co więcej – w toku prac może okazać się, że konieczne będą zmiany w projekcie, na przykład uwzględniające dodatkową przestrzeń do zagospodarowania lub okrojenie wcześniej w projekcie uwzględnionej. Już na etapie starań o wydanie pozwolenia na budowę (ale też rozbiórkę czy przebudowę) lub w czasie zgłaszania budowy obiektów niewymagających pozwolenia, wyszczególnieni powinni być główni uczestnicy procesu budowlanego. Są nimi:
inwestor – jako jedyna osoba w procesie budowlanym ma możliwość złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, wynika ona z prawa do dysponowania nieruchomością w celach budowlanych. Zajmuje się organizowaniem budowy swojej inwestycji,
inspektor nadzoru inwestorskiego jest powoływany przez inwestora w celu zabezpieczenia swojej powstającej inwestycji, a tym samym swoich interesów. Musi posiadać uprawnienia budowlane, specjalistyczną wiedzę oraz niezbędną praktykę, dzięki której na bieżąco oceniał będzie jakość wykonywanych prac i chronił przed możliwymi nadużyciami na placu budowy,
projektant – chociaż nie bierze udziału w pracach budowlanych, jego obecność wśród uczestników procesu budowlanego jest niezbędna do nanoszenia ewentualnych zmian w projekcie, 
kierownik robót – powinien posiadać uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Jego zadaniem jest zorganizowanie i prowadzenie robót budowlanych oraz dokumentowanie ich przebiegu w dzienniku budowy, prowadzi też niezbędną dokumentację.
Powyższe określenie funkcji uczestników będzie ważne w czasie trwania prac i po ich zakończeniu, kiedy na przykład okaże się, że wykonawcy nie stanęli na wysokości zadania i z czasem ujawniają się błędy wykonawcze. Możemy wówczas dochodzić swych praw u kierownika budowy, który nie dopełnił swoich obowiązków, lub u wykonawcy, o ile osoba pełniąca funkcję kierownika robót była zatrudniona przez niego.
W praktyce można łączyć funkcje inwestora, projektanta i kierownika robót, o ile tylko osoba wykonująca zadaniach powyższych posiada odpowiednie uprawnienia. Nie jest możliwe łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego z uwagi na konflikt interesów. Uczestnicy procesu budowlanego wymienieni są na tablicy informacyjnej, która towarzyszy budowom, co do których wymagane jest uzyskanie pozwolenia na ich rozpoczęcie. W przypadku stwierdzenia samowoli budowlanej odpowiedni organ musi ustalić uczestników procesu budowlanego, jaki miał miejsce.
Proces budowlany kończy się z chwilą rozpoczęcia użytkowania nowo powstałego budynku. Kiedy proces wznoszenia budynku ulegnie zahamowaniu, na przykład z powodu braku funduszy na jego prowadzenie, i kiedy przerwa w pracach na placu budowy wydłuży się do trzech lat, wtedy też automatycznie kończy się proces budowlany, a jego wznowienie będzie się wiązać z ponownym staraniem się o uzyskanie pozwolenia na budowę.
