Specyfika żarówek halogenowych
Specyficznym zjawiskiem zachodzącym z lampach halogenowych jest tzw. halogenowy cykl regeneracyjny. Wewnątrz bańki, pod wpływem obecności któregoś z halogenów (czyli fluorowców do których należą: fluor, brom, chlor, jod i astat) następuje ponowne osadzanie się wolframu na żarniku. Początkowo pod wpływem temperatury, z żarnika, wykonanego najczęściej z wolframu – zaczynają parować cząsteczki tego metalu. Para ta osadza się na ściankach żarówek, tworząc ciemny nalot, obniżający z czasem wydajność świetlną zwykłych żarówek. Obecność jodu (najczęściej stosowanego halogenu) powoduje, że krążące w bańce pary wolframu wiążą się z nim w związek, który zbliżając się do nagrzanego żarnika, ponownie rozpada się na jod i wolfram. Przyczynia się to eliminowania procesu zaciemniania bańki żarówki oraz odtwarzania substancji elementu świecącego. Ulatujące pary ponownie zasilają żarnik w wolfram.
Właściwości żarówek halogenowych
Dzięki opisanym procesom lampy halogenowe są:
- około 2 razy bardziej żywotne od zwykłych żarówek, pracują średnio 2000 godzin, podczas, gdy zwykłe – około 1000 godzin,
- nie powstaje efekt ciemnienia bańki żarówki (wskutek osadzania się wolframu po dłuższym czasie eksploatacji),
- mogą osiągać wyższe temperatury żarnika, światło może być bardziej białe, naturalne,
- skuteczność świetlna halogenów wynosi około 14 do 28 lumenów/Wat, podczas gdy zwykłych żarówek od 5 do 12 lm/W,
- zużywają około od 30 do 40% mniej energii elektrycznej niż żarówki tradycyjne do uzyskanie tego samego stopnia oświetlenia,
- dają światło o widmie ciągłym, bez migania czy efektu stroboskopowego,
- światło ma wysoki wskaźnik oddawania barw, barwy są naturalne, nasycone, halogeny nadają się do oświetlania cennych eksponatów,
- zapłon żarówek halogenowych jest szybki, nie są potrzebne układy zapłonowe,
- częstość włączania i wyłączania nie ma wpływu na ograniczenie ich żywotności,
- dają możliwość stosowania ściemniaczy i innych urządzeń poprawiających ich użyteczność (zabezpieczenia antywibracyjne, filtry UV, reflektorki),- bardzo różnorodne wielkości, kształty oraz końcówki mocujące halogeny.
Rodzaje żarówek halogenowych
Rozróżniamy żarówki halogenowe:
- pracujące pod napięciem sieciowym 230 V, ich żarnik jest dość cienki,
- pod napięciem 12 V, wymagające redukcji napięcia np. przez wbudowanie transformatora w lampę. Niskonapięciowe żarówki mają żarniki grubsze, są przez to bardziej wytrzymałe, żywotne i bezpieczne.
Żarówkami halogenowymi możemy z powodzeniem zastąpić żarówki tradycyjne (zyskując na energii i zwiększeniu trwałości), ponieważ często posiadają typowe gwinty, czyli E27 oraz E14.
Ponadto halogeny mogą być wyposażone w innego typu końcówki tzw. trzpienie halogenowe.
Najpopularniejsze typy takich trzpieni to np.: G4, G9, GU10, GX5,3, GU5,3, GZ10.
Różne są rodzaje halogenów, dzielą się głównie w zależności od wielkości i kształtu, jaki przybierają bańki. Są to zarówno wzory identyczne z klasycznymi żarówkami (kuliste, świecowe), jak i inne bardzo ozdobne, np. koła, rurki, półkule. Halogeny mogą być żarówkami pełniącymi rolę oświetlenia ogólnego, ale także dekoracyjnego.
Halogeny mogą występować w bardzo niewielkich rozmiarach, stąd chętnie stosowane są do oświetlania punktowego mebli, stołów czy też do oświetlenia sufitów podwieszanych. Lampy halogenowe mogą być stosowane zarówno wewnątrz pomieszczeń, ale także na zewnątrz, pod warunkiem, że są szczelne i solidnie zabezpieczone (zwłaszcza do oświetlenia kierowanego, reflektorowego).