Biochemiczne uzasadnienie allelopatii zasadza się na procesie wydzielania fitoncydów, czyli substancji czynnych oddziałujących na bakterie, grzyby i pierwotniaki. W efekcie otrzymujemy naturalne, skuteczne i darmowe środki ochrony. Ich wpływ może mieć jednak zróżnicowany efekt na inne rośliny, należy więc uważnie planować uprawę.
Efekty negatywne
W przypadku warzyw uprawianych w naszych ogródkach nie brakuje niekorzystnych połączeń. Nie oznacza to tylko wzajemnego zmniejszania plonów w trakcie wzrostu – niezalecana jest także uprawa tych gatunków po sobie. Zdecydowanie szkodliwy wpływ mają:
- koper na marchew
- czosnek, cebula na fasolę
- fasola, gorczyca, rośliny motylkowe na buraka, kapustę
- pietruszka na sałatę
- pomidory na groch, ogórki, ziemniaki i kapustne
- truskawki na kapustę i maliny
- dynia, ogórek na ziemniaka
- majeranek na bazylię
Większość roślin nie wzrośnie w bliskim sąsiedztwie akacji i orzecha włoskiego.
Efekty pozytywne
Rewersem tej sytuacji są połączenia w których wydzielane przez rośliny substancje wzmagają swój wzrost. Do sąsiedztw z pozytywnym wpływem zaliczymy:
- seler na pomidora
- ziemniak, marchew, kapusta, ogórek na fasolę
- fasola, kapusta, kukurydza na ziemniaka
- cebula, kalarepa na buraka
- pomidor, cebula, sałata, groch, por na marchew
- marchew, ogórek, ziemniak, kapusta na fasolę
- kapusta na seler i pomidora
Większość roślin (poza kapustą i burakiem) korzysta z dobroczynnego wiązania azotu w glebie przez rośliny motylkowe. Istnieją także połączenia, który wzmagają walory smakowe warzyw. Zaliczymy do nich:
- cząber na sałatę
- pietruszka i bazylia na pomidora
- rzeżucha na rzodkiewkę
- koper ogrodowy na cebulę
Efekty ochronne
Udane połączenia warzyw mogą zapewnić nie tylko pomoc we wzroście, ale także skutecznie odstraszać owady i chronić przed chorobami. Nie są to tylko warzywa – wśród poniższych znajdziemy także zioła i rośliny ozdobne:
- aksamitka odstrasza bielniki kapustniki, mszyce, mrówki, krety, mączniki szklarniowe i zwalcza nicienie
- bez odstrasza nornice i muszki owocówki
- mięta odstrasza mrówki, bielniki kapustniki i mszyce
- czosnek odstrasza mszyce, przędziorki i hamuje rozwój chorób grzybowych
- bób odstrasza stonkę ziemniaczaną
- wrotycz odstraszy muchy i mrówki
- szachownica cesarska odstraszy nornice
- narcyzy i słoneczniki odstraszą gryzonie
Jak widać, nie brakuje połączeń zarówno tych zbawiennych, jak i tych zgubnych. Należy dokładnie zwracać uwagę na sieć zależności między roślinami, ponieważ tworzą one delikatne i sztuczne ekosystemy, w których pojawiają się niewystępujące w przyrodzie stężenia fitoncydów.
