Ciemiernik
Łac. Helleborus
Ciemiernik, z łac. Helleborus, to mrozoodporna bylina z rodziny jaskrowatych, pochodząca z Europy i Azji. Najwięcej gatunków (8) występuje na Półwyspie Bałkańskim, zaś w zachodnich Chinach można spotkać ciemiernika tybetańskiego, który nie rośnie nigdzie indziej. Ciemiernik charakteryzuje się mocnym, wzniesionym pędem, z którego wyrasta kubkowaty lub talerzykowaty kwiat, najczęściej zabarwiony na zielono lub purpurowo.
Bylina ta może kwitnąć również na żółto, biało, różowo i czerwono. Liście są podzielone na 3-7 lancetowatych albo owalnych listków, których długość waha się między 10 a 20 cm. Wysokość i szerokość ciemiernika to średnio 40 x 40 cm. Bylina ta zaczyna kwitnąć już w lutym, a kończy późną wiosną. Zimozielone liście ciemiernika mogą zdobić ogród praktycznie przez cały rok. Na terenie Polski, w Bieszczadach naturalnie występuje ciemiernik purpurowy.
Roślina ta nie jest zbytnio wymagająca i można ją z powodzeniem uprawiać w naszym klimacie. Ciemiernik będzie się najlepiej czuł w wilgotnej ziemi bogatej w próchnicę i wapń. Stanowisko należy wybrać cieniste i najlepiej osłonięte od wiatrów (szczególnie tych zimowych). Rośliny te źle znoszą przesadzanie i przyjmują się długo – przez 12-18 miesięcy, ale później już nie wymagają specjalnej opieki oprócz standardowego nawożenia czy podlewania. W przypadku gatunków zrzucających liście na zimę, należy usuwać je, gdy rośliny zaczynają kwitnąć. Ciemiernik po kwitnięciu warto ściółkować dobrze sfermentowanym kompostem lub próchnicą z liści.
Ciemiernik sadzi się jesienią. Jego rozmnażanie zaś jest trudnym i długim procesem. Rozrośnięte kępy dzieli się, gdy przekwitną. Dojrzałe nasiona należy potem wysiać w połowie lata lub pod koniec do zimnego inspektu. Siewki kwitną po 2-3 latach. Ze względu na to, że ciemiernik jest w całości trujący, należy pracować przy nim w rękawiczkach – jego sok może powodować powstawanie pęcherzy na skórze.
Ciemierniki uprawia się głównie ze względu na ich dekoracyjne właściwości i wczesne kwitnienie. Ozdabiają ogród już w połowie zimy. Szczególnie dekoracyjne odmiany to: ciemiernik biały zwany Różą Bożego Narodzenia, ciemiernik korsykański czy wschodni. Byliny te są również wykorzystywane w produkcji leków, choć same w sobie są trujące. Są stosowane w medycynie ludowej, zielarstwie i homeopatii. Ciemiernik kaukaski jest wykorzystywany jako lek oczyszczający i odchudzający.
